oordeel
van de geschiedenis helder. Zij, en hun medestrijders kozen, en zij hebben
goed gekozen.
GEDICHT
We
willen begrijpen. Zoals het werkelijk is gebeurd, willen we weten. De
waarheid kennen! Het waarom! Bestaat de waarheid wel? Het minste dat we
moeten hebben, is een beeld. De Jong deed een poging. Anderen breken dat
beeld nu af, bouwen aan een ander.
De
vraag is, of de mens van 2007 een beter beeld heeft van de oorlog dan
degene die toen leefde. Zeker, hij heeft een perspectief, kan overzien. Dat
is een voordeel. Tegelijk levert hij in, want de afstand wordt steeds
groter. Wat gebeurt, is dat het verhaal steeds wordt herschreven. Geen idee
van wat er overblijft. “Het beeld vergruist”, zei de historicus en
socialist, Jan Romein allang geleden.
Mei 1940/1945 – mei 2007. In zijn cel dichtte Jan
Campert, Het lied der Achttien Doden. In 1940 kende niemand hen. Zij gaven
hun leven. In 1960 waren het helden. Hoe zit dat nu? Wie kent de namen nog?
Al is her maar één? Zijn zij voor ons wel meer dan een mooi gedicht?
|
|
“Eerst
was er de oorlog. Toen kwam het verhaal. Het verhaal maakte de oorlog nog
erger”.
Alsof De Jong geen oog had voor de nuance.
“Onzin”, meent NIOD-medewerker David Barnouw. Niettemin is De Jong zo
verdacht dat de Volkskrant en het NRC in april vorig jaar nog, een
prominente plaats inruimden voor een amateur-historicus die beweerde dat De
Jong weten-schappelijk bedrog pleegde. ‘Geschiedschrijving over
jodenvervolging vervalst’, kopte de Volkskrant. De Jong zou bewust
verzwegen hebben dat Nederland al voor 1942 op de hoogte was van het lot
van de joden, een mythe in standgehouden. Het was een hype, twee dagen
lang. Daarna, nooit meer van gehoord. Maar misschien had het een doel.
WERELDVREEMDE
De
Jong mag hebben afgedaan, als hij oordeelt, het heeft over goed en kwaad,
is hij geen wereldvreemde. Achteraf mag het in twijfel worden getrokken,
maar velen wisten al včr voor de oorlog dat Hitler en de nazi’s niet
deugden. De rector magnificus van de Leidse Universiteit, prof. Cleveringa,
gaf er blijk van, toen hij in september 1940 protesteerde tegen de
uitsluiting van joodse collega’s. Titus Brandsma was onbuigzaam. Gerrit van
der Veen, Johannes Post, Theo Dobbe, Joop Westerweel, Hannie Schaft, de
Achttien Doden. Naar verhouding
waren het er misschien niet veel. De motieven zullen verschillen. Nare
mensen waren het misschien, die fouten hebben gemaakt. Was er toeval?
Zolang wij tegen rassenmoorden zijn, tegen dictatuur, grof geweld,
vandalisme van het ergste soort, is het
|
|
ALLE RECHTEN
VOORBEHOUDEN COPYRIGHT 2005 GJ RITMEESTER
|
|