Zeker, voor Nederlandse begrippen is Zeker, voor Nederlandse begrippen is na de verkiezingen van 22 november betrekkelijk snel een regering totstandgeko-men. De coalitie straalt vertrouwen uit. Het laat onverlet dat de mokerklap die de kiezers opnieuw uitdeelden nog lang niet is uitgewerkt. De kiezer wil SP en PVV, partijen die, wat je er ook over denkt, helder zijn. Met name de onderlinge verdeeldheid speelt partijen als de PvdA en VVD parten.

KLADDERADATSCH

Eigenlijk zou veel leed geleden zijn, als de politieke partijen zichzelf wisten te vernieuwen. Als er nieuwe combinaties komen waarin sociaalliberalen samengaan met sociaalliberalen, waarin socialisten elkaar vinden. Dan zou er ook ruimte komen voor een conservatieve partij. Maar politici in Nederland zijn niet in staat over hun eigen schaduw heen te springen. Dus moeten zij gedwongen worden, en dat kan alleen met behulp van een ingrijpende vernieuwing van het politieke bestel. De gekozen burgemeester, het districtenstelsel. Tsja...

Misschien moet het zo zijn. Stormen we af op de kladderadatsch. Nog een geluk dat de PVV niet meedoet met de verkiezingen voor de Provinciale Staten van 7 maart. Maar voor de democratie zou het beter zijn als het politieke bestel nieuw leven wordt ingeblazen, opdat niet meer de woede of angst, maar vertrouwen de kiezer zal aanjagen.

woordigde in de jaren 1960 ontevreden en bange boeren . Janmaat kennen we nog van de Centrumdemocraten. Nooit zullen we weten of Fortuyn in het rijtje past. Zijn volgelingen doen dat ongetwijfeld wel.

Elke keer vreesde het land het erge. Maar als het kruit van de nieuwkomers verschoten was, bleek de gevestigde politiek steeds weer de sterkste. Dus, zou de conclusie kunnen zijn: Ben geduldig, wees niet bang, vertrouw op de kracht van argumenten en het democratische systeem. Ook Wilders zal dan niet veel verder komen. Een zetel of vijf, zes erbij, misschien. Dan is het ergste gevaar weer bezworen.

STOOTJE

Helaas, er is toch zoiets als een probleem. Wilders mag dan een normaal verschijnsel zijn, hij is ook een man van zijn tijd. Waar Janmaat zich te pletter liep op een politieke omgeving die een stootje kon hebben, en de LPF vooral zichzelf ten gronde richtte, zou Wilders wel eens kunnen gedij-en, om de simpele reden dat het politieke bestel niet functioneert. En dat heeft weer te maken met het feit dat de kiezer geen vertrouwen heeft. Niet voor niets is hij op drift. Immers, hij vindt al zo lang dat er slecht naar hem geluisterd wordt. In 1994 maakte hij bijvoorbeeld duidelijk de noodzaak van staatkundige vernieuwing in te zien. Vandaar, de 24 zetels voor D66, de partij die daarvoor ook was opgericht. Maar de politiek wil er niet aan. De direct gekozen burgemeester? Een districtenstelsel? Vergeet het maar. En erger nog, de kiezer wordt wijsgemaakt dat hij het niet eens wil.

ALLE RECHTEN VOORBEHOUDEN COPYRIGHT 2005 GJ RITMEESTER