Mei: 60 jaar later. Inmiddels zien ook de Duitsers de val van het Hitlerregime als hun bevrijding. We kunnen daar het onze van denken. Maar het is in elk geval een beter uitgangspunt dan 1919, toen het Verdrag van Versailles de Eerste Wereldoorlog afsloot. Versailles, door vele Duitsers als een vernedering ervaren, de dolkstoot in de rug.

Inmiddels is Duitsland een gerespecteerde staat, lid van de Europese Unie, de NAVO. Misschien is het Duitsland van nu nog niet helemaal in het reine met het zwarte verleden, maar het is in elk geval in staat om in het hart van de hoofdstad een gedenkteken te bouwen waaraan niemand kan ontsnappen. “Het is te groots, het is te protserig, te onpersoonlijk, te veel een zelfvernedering. De slachtoffers onwaardig”. De kwalificaties zijn gehoord, meegenomen. De Amerikaanse architect Eisenman heeft het zijne ermee gedaan.

Heeft Duitsland geleerd? Jazeker. Is het een garantie dat zoiets nooit weer gebeurt? Helaas, nee! Lieden die in troebel water vissen, zullen er altijd zijn.

Heeft Nederland geleerd? Zullen wij het de volgende keer beter doen? Hebben wij dan iets verkeerds gedaan? In Nederland woedt de discussie voort. En waar het aantal daadwerkelijke slachtoffers in snel tempo het einde nadert, neemt, zo lijkt het wel, de discussie in hevigheid toe. Het zijn de kinderen, de kleinkinderen die dat doen. Misschien is het waar, wordt het historisch beeld met het vergaan der jaren completer. In deze tijd worden de stemmen sterker die stellen dat de goeden zo goed niet waren, en dat ook de daders hun menselijke kanten hadden.

Dat het voor een groot deel maar toeval was aan welke kant je stond. Grijs zou de algemene teneur zijn. Er is vast iets van waar, zoals het misschien ook wel waar was dat wij veel hebben laten gebeuren. De geschiedenis herschrijven. Zo doen we dat elke keer weer. Nuances blijken toch net iets anders te liggen. Maar zoveel staat vast, hèt antwoord zullen we nooit krijgen.

Wat te doen? Moeten we volgend jaar weer herdenken? Eenenzestig jaar na de oorlog. “Herdenken?. Ik krijg er de kriebels van”, vertelde minister van integratie Verd\onk. Laten we eerlijk zijn. Wat moet een kind van 16, 17 jaar, met wat zich 60 jaar geleden heeft afgespeeld? Op 4 mei, 20.00 uur. Auto’sdie blijven rijden, fietsers die blijven fietsen, het bier dat rijkelijk vloeit. Wordt het ook niet de hoogste tijd om de Duitsers er officieel bij te betrekken? Burgemeesters lopen voorop.

Maar wat zien we. Op de Dam wordt het de vierde mei voller. Veel kinderen hielden de twee minuten moeiteloos vol, een meisje van 17 dat de sfeer zo geweldig verwoordt. Voorbeeldig gedroegen de supporters van PSV en AC Milan zich. Op de Waalsdorpervlakte stond een lange rij. Duitsers waren er niet bij. Twee minuten waren zij stil die stil wilden zijn. En zo is het misschien wel goed.

ALLE RECHTEN VOORBEHOUDEN © 2005 GJ RITMEESTER