Er zijn genoeg vragen over rol Rutte
Premier Rutte heeft redenen om tevreden te zijn. In elk geval fietst hij al dagen tevreden door het televisiebeeld. Breed lachend, gestoken in een dikke jas, op weg naar Huis Ten Bosch, en weer terug op het Binnenhof. Zijn derde kabinet mag gevallen zijn over het grootste schandaal sinds de oorlog. In de peilingen doet de VVD het goed, dankzij corona, het Corona-19virus. De concurrentie vangt de klappen op. Er is geen beter moment om verkiezingen uit te schrijven. Mark Rutte. Afgezien van de verzetshelden op het Museumplein, zijn er maar weinig Nederlanders die een hekel hebben aan de liberaal die volgende maand 53 jaar wordt en meer dan tien jaar leiding heeft gegeven aan drie kabinetten.
Het begin is ronduit stormachtig vanwege het gedoogschap van de PVV. Coalitiepartner CDA trekt het in 2012 niet meer. Vijf jaar later gaat ook de PvdA ten onder. De tijd van de twee grote volkspartijen lijkt voorbij. De VVD van premier Mark Rutte overleeft en mèt haar het (neo-)liberale gedachtegoed.
De premier blijft populair. Bij Maurice de Honds Peil.nl staat de VVD met 35 zetels in de Tweede Kamers eenzaam aan de leiding. Numero twee is de PVV van Geert Wilders met 25 zetels. Ongetwijfeld profiteren Rutte en de VVD van het Covid-19effect. Ook de Nederlandse kiezers zoeken in tijden van nood een leider, een man die weet wat hij doet, die rust en vertrouwen uitstraalt.
Kortom, de kiezers vergeven hun premier de foutjes, de tekortkomingen van het zorgsysteem, de bezuinigingen, de problemen in de wijken. In elk geval is de VVD van Rutte al tien jaar de grootste partij.
In meer normale tijden zou zelfs een sociaal vaardige politicus als Mark Rutte het moeilijk hebben met de conclusies van het rapport ‘Ongekend onrecht’. Het rapport rekent af met de beleidscultuur om voor eens en altijd een eind te maken aan het misbruik van uitkeringen. Met als gevolg dat 26.000 ouders beschuldigd werden en daardoor vaak in grote problemen kwamen.
Maar als er één partij betrokken is bij dat beleid, is het wel de VVD. Ruttes partijgenoot en oud-staatssecretaris Weekers trad al in 2015 af. Minister van economische zaken Wiebes, ook van de VVD, kondigt aan dat hij met onmiddellijke ingang aftreedt en niet terugkeert in een volgend kabinet. En vorige week had PvdA-leider Asscher zijn vertrek uit de politiek aangekondigd.
Aanvankelijk zal premier Rutte ervan uit zijn gegaan dat zijn kabinet de uitgave van het rapport Ongekend onrecht zonder noemenswaardige schade zou kunnen doorstaan. De eerste reacties bevestigden die inschatting. De politieke storm richtte zich op PvdA-leider Lodewijk Asscher en kwam van binnenuit. Excuses, spijt en beloftes op beterschap hielpen niet. Opnieuw viel de PvdA ver terug. Waarop Asscher zich overgaf.
Het gevolg daarvan is dat het kabinetsbeleid de volle aandacht krijgt. Zelfs zouden critici zich over de rol van de premier kunnen buigen.
Premier Rutte en de VVD staan er nog steeds goed op. Niettemin vinden de verkiezingen pas op 17 maart plaats. Voorlopig blijft vooral corona de Nederlandse kiezer bezighouden. Maar ook wat dat betreft, is er stevige kritiek. Met andere woorden, ook niet-linkse kiezers kunnen zich afvragen of de Nederlandse aanpak aan verbetering toe is. Of Rutte wel zo’n goede manager is. Is het niet de VVD die bij uitstek verantwoordelijk is voor een almaar terugtredende overheid? En hoe zit dat nou precies met Ongekend onrecht?