In 2019 zal alles anders zijn

Nog niet zo lang geleden was Jan Pieterszoon Coen een held. Straten en zelfs een tunnel zijn naar hem vernoemd.  Winston Churchill was de onverschrokken leider van het Britse Rijk in oorlogstijd, bevrijder van Nederland. En wie kent  Johan Cruyff niet, de grootste voetballer die Nederland heeft grootgebracht?  Meer nog dan het Huis van Oranje stond Sint Nicolaas model voor wat Nederland wilde zijn.

Maar ach, inmiddels is dezelfde Coen een witte veroveraar die zich bezighield met slavenhandel, vernietigingsoorlogen en volkerenmoord. Sint Nicolaas is een slavenhoudende racist. Ook Churchill heeft het verbruid. Als vertegenwoordiger van de Britse elite was hij vergroeid met het  Verenigd Koninkrijk, en moet hij foute opvattingen hebben gehad, foute besluiten hebben genomen, een foute premier zijn geweest.

Met de tijd willen grote reputaties nog wel eens  aan diggelen gaan. Cruyff mag de grootste voetballer van Nederland zijn. Wereldkampioen is hij nooit geweest. Wie weet, slaagt Virgil van Dijk daarin wel. In dit land streden links en rechts, sociaaldemocraten en liberalen/confessionelen meer dan 100 jaar om de macht.

Rond 2000 leek het neoliberalisme de wereld naar zijn hand te hebben gezet. De PvdA had de socialistische veren afgeschud. De leden voor wie de partij bedoeld was, zochten hun heil bij de concurrentie. Mannen als Troelstra, Drees en Den Uyl draaiden zich om in het graf.

Maar niets staat vast. Verrassend is niet de vergankelijkheid van het neoliberalisme, wel dat de bloeitijd zo snel stagneerde.  Oude politieke tegenstellingen keren terug. De economische crisis van 2007  is een belangrijke reden voor de toenemende kritiek op de banken, de multinationals, de belastingvrijstellingen, de topinkomens en de inkomensverschillen. Linkse partijen hebben weer linkse leiders. Het land likt zijn wonden.

Andere problemen vermengen zich met de strijd van arm tegen rijk. Racisme verdeelt maatschappijen sinds mensenheugenis. Plotseling duiken de mensen weer op die anderen veroordelen  omdat zij er anders uitzien, iets anders geloven, iets anders vinden. Die zich in de armen gooien van degenen die er wel brood in zien om er verkiezingen mee te winnen. Terwijl de Europese Unie het geneesmiddel is tegen oude demonen, zijn nationalisme en populisme alweer vertrouwde verschijnselen in het nieuwe Europa.

Het jaar 2018 is voorbij. In 2019 zal alles anders zijn. Maar evenveel is schijn.