Nóg zijn de tranen niet opgedroogd

Twee minuten. Natuurlijk ben ik stil. En als elk jaar speelt die ene oorlog door mijn hoofd. Ik zie soldaten, vliegtuigen, schepen, tanks, geweren, kanonnen. Mensen die ik ken van de verhalen, van de boeken en de kranten trekken langs. Ik zie helden die hun leven gaven. Anne Frank. Er zijn veel Amerikanen bij. Mijn grootouders die vermoord werden. Mijn moeder. Mijn vader die Nederland bevrijdde.

Vierenzeventig jaar geleden capituleerde Nazi-Duitsland. Een moordmachine had het na zes jaar begeven. In Azië ging de oorlog nog drie maanden door. Twee atoombommen vielen. Toen gaf ook Japan het op.

De mensen vierden feest. Zij dansten, dronken, vreeën, lachten, huilden, vertelden verhalen. Maar miljoenen deden niet mee. Het verdriet was te groot. Na 74 jaar zijn de tranen nog niet opgedroogd.

De kinderen van toen zijn nu grootouders. Overgrootouders misschien. Zij laten een wereld na waarin massamoordenaars nog steeds hun woede stillen op onschuldige mannen, vrouwen, kinderen.

Zijn de kinderen van toen ook schuldigen, misschien? Ach, het is te veel om te kunnen bevatten. Was Hitler erger dan Stalin? Erger dan Mao Zedong of Pol Pot? Wat niet wil zeggen dat de kinderen en kleinkinderen van nu niet méér kunnen doen.