Steeds weer prikkelt hij de lezer
Ziekte, een plotselinge dood, een ongeluk, een brand, een inbraak op klaarlichte dag, een onverwacht ontslag. Van alles kan een mens overvallen. Zomaar, plotseling. Als bij toverslag. Intussen drijft het Covid-19virus de gemoederen naar nieuwe hoogtepunten terwijl het klimaat een bron van zorg blijft. De Olympische Spelen leiden af. Een oorlog dreigt. Dan komt Joris Luyendijks zevenvinkjesboek uit.Elke keer weer prikkelt de journalist Luyendijk de lezers. Als weinig anderen weet hij individuen te raken. Het zijn net mensen en Het kan niet waar zijn, zijn bestsellers. Er is lof en kritiek. Lezers voelen zich persoonlijk aangesproken. Het maakt niet uit of het gaat om de collega’s die verantwoordelijk zijn voor het mensenbeeld betreffende het Midden-Oosten of om betrokkenen die lezen dat de financiële instellingen de wereld in de afgrond kunnen storten.
Luyendijk hoopt op bewustwording. Er is lof. Er is kritiek. In één week bereikt De zeven vinkjes plaats numero 8 van de CPNB-bestsellerslijst. Zondag is de schrijver te gast bij het programma Buitenhof. Behalve presentator Twan Huys zitten ook het Tweede Kamerlid, Sylvana Symons (BIJ 1) en VVD-prominent Neelie Kroes aan tafel.
De zeven vinkjes. Ongelijkheid. “Hoe mannen als ik de baas spelen”, luidt de ondertitel. Daarbij is de oneerlijkheid van het systeem de kern van Luyendijks betoog dat erop neerkomt dat de witte, ABN sprekende man, hetero, zoon van hoog opgeleide ouders, in het bezit van op z’n minst het gymnasium of het vwo en wonend in de Randstad al gauw behoort tot de elite van het land.
In Buitenhof betoogt zowel Sylvana Simons als Neelie Kroes dat het nodige is af te dingen op Luyendijks bevindingen. Sylvana Simons is vriendelijk, coöperatief, bereid om mee te denken. Neelie Kroes kiest de aanval. Zij heeft aantoonbare onjuistheden aangetroffen en het boek dus terzijde gelegd.
Luyendijk biedt zijn oprechte excuses aan voor de missers. Daagt gespreksleider Twan Huys uit. De discussie gaat op en neer. Er is emotie. Ongetwijfeld deugen de argumenten. Joris Luyendijk stelt zich kwetsbaar op. Maar merkt wel op dat zijn gesprekspartners het boek niet gelezen hebben.