De dubbele agenda van de AEL

(Door Tjeerd Ritmeester)

Woedende moslims gingen overal ter wereld de straat op. Staken Deense vlaggen in brand. Vielen westerse gebouwen aan en vernielden westerse producten. En dat allemaal om een cartoon.

We herinneren het ons nog. In 2006 beeldde de Deen Kurt Westergaard in de krant Jyllands-Posten de profeet Mohammed af met een bom als tulband. De schrijver wilde daarmee laten zien dat islamitische terroristen ideeën halen uit bepaalde aspecten van hun religie.

Veel meer van dit soort cartoons verschenen. Islamofoben als Wilders hebben handig gebruikgemaakt van de oproer om het recht op vrije meningsuiting te verdedigen.

Vandaag de dag zijn we er nog altijd niet over eens of een dergelijke cartoon acceptabel is. Ja, de cartoon provoceert. Maar is dat niet per definitie de bedoeling van een spotprent? Waar trekken we de grens tussen een mening en een niet-te-accepteren belediging?

In 2009 publiceerde de Arabisch Europese Liga (AEL) verschillende cartoons over de holocaust. Een cartoon suggereert dat vooral de joden de holocaust schromelijk overdrijven.
Onlangs legde de Arnhemse rechtbank de AEL een boete van 2500 euro op vanwege de onnodig grievende spotprent.

Het vonnis is terecht. Maar de discussie eromheen is zeker zo interessant.

“De context waarin een dergelijke uitlating wordt gedaan, kan het beledigend karakter laten wegvallen, maar dan moet die context op zijn minst genomen voldoende kenbaar zijn. Dat is niet bij alle plaatsingen het geval geweest.” De bovenstaande uitspraak van de rechtbank duidt op het doel van de AEL om aan te tonen hoe gevoelig de Mohammedcartoons bij veel moslims liggen. De holocaust zou in de ogen van de liga het perfecte middel zijn om een vergelijking te trekken.

HANDVEST
Het is begrijpelijk dat moslims willen aankaarten hoe beledigend een Mohammedcartoon kan zijn.

Maar waarom gebruikt de AEL daarvoor de holocaust? is de vraag Immers, nu worden de joden worden bespot hoewel die niets met de Deense cartoons van doen hebben.

Lees het handvest van de AEL: “Het versterken van de maatschappelijke positie van onze gemeenschap en onze mensen en het onderhouden van positieve relaties met anderen op basis van wederzijds respect en verdraagzaamheid”.

Toch is de holocaustcartoon allesbehalve toeval, al is het maar omdat het erop lijkt dat de beweging de oorlog heeft verklaard aan Israël en het Westen.
Oprichter Dyab Abou Jahjah reisde in 2006 nog naar Libanon om te vechten voor Hezbollah in de oorlog tegen Israël. Na de executie van Sadam Hoessein verklaarde hij de voormalige dictator te beschouwen als een martelaar. De AEL erkent de staat Israël niet en hanteert liever een term als Zionistische entiteit, een term die ook populair is bij neonazi’s.

Wat is dus het ware doel van de AEL om de cartoons te publiceren? Gaat het om een maatschappelijke discussie, zoals de Nederlandse vertegenwoordiger van de AEL, Abdoulmouthalib Bouzerda stelt? Of wil ze de joden en het Westen treffen onder het mom van vrije meningsuiting?

De context, waarover de rechtbank in Arnhem spreekt, lijkt in elk geval ver te zoeken. Alsof de extreemrechtse Nederlandse Volks-Unie, via cartoons, een maatschappelijk debat over moslims zou willen houden.

Dan rijst de vraag of je de holocaust sowieso kan bespotten? Een rare vraag die alleen maar gesteld wordt omdat bepaalde lieden menen dat dat kan.

Maar stel dat de context duidelijk was, stel dat niet de AEL de spotprent had gemaakt, zou het oordeel dan anders luiden?

De rechtbank in Arnhem oordeelde als volgt:

“Waar dat (lees: de context) wel het geval was, dient nog beoordeeld te worden of de cartoon onnodig grievend was. Naar het oordeel van het hof was dat wel het geval. Het hof wijst er op dat het Europese Hof voor de Rechten van de Mens dat de vrijheid van meningsuiting hoog in het vaandel heeft staan en daaraan in verregaande mate bescherming biedt, de ontkenning of bagatellisering van de holocaust daarvan uitzondert.

Het hof overweegt voorts dat de plaatsing van de cartoon niet alleen grievend, maar méér grievend dan voor het door verdachte beoogde doel – deelname aan het maatschappelijk debat over de dubbele moraal ten aanzien van uitingsdelicten – gerechtvaardigd is. Dat doel had ook op vele andere wijzen kunnen worden bereikt. Daarmee is de uiting onnodig grievend te achten.”

Het oordeel is helder. De spotprenten rukken de holocaust uit zijn unieke context van een door de staat georganiseerde en uitgevoerde volkerenmoord.

De holocaust staat los van wereldlijke en religieuze aspecten, dient met respect behandeld te worden. Niet alleen ter herinnering en rouw, maar ook om herhaling te voorkomen.

Als de AEL een spotprent had gemaakt over Jezus, of desnoods over een Joodse profeet, was de boodschap duidelijk geweest.

GRIJS GEBIED
Ten slotte moeten we bij dit bedenken dat het recht op vrije meningsuiting, niet gelijk staat aan het recht op beledigen en bespotten.

Als Westergaard er met zijn cartoons op uit zou zijn geweest miljoenen moslims te beledigen, dienen we dat ook te veroordelen.

Het zou echter vreemd zijn als de Deense cartoonist niet beseft heeft dat moslims zich beledigd zouden voelen. Mohammed heeft voor hen een emotionele en religieuze waarde, onbegrijpelijk voor veel seculiere westerlingen. Maar die westerlingen weten wel dat die relatie er is.

Iedereen mag een eigen mening hebben, maar er zijn ook normen en waarden. Moeten we een maatschappelijke discussie houden of de Islam gewelddadig is? Of moeten we een maatschappelijke discussie houden over de vraag, waarom veel mensen denken dat de Islam gewelddadig is?

Daar komen we even niet uit. Het is wel een discussie die gevoerd moet worden omdat de maatschappij en het denken daarover nooit stil staan. De discussie zal daardoor altijd anders zijn. De grens is dus een grijs gebied.

Toch zijn er altijd zaken zijn die daarbuiten vallen. De moord op zes miljoen mensen is zo’n zaak.