Dreiging komt van binnenuit
Veel scheelde het niet of de democratische rechtsstaat van de Verenigde Staten van Amerika had het onderspit gedolven. In de Europese Unie zetten de leiders van Hongarije en Polen de rechters naar hun hand. Voor de miljoenen vrijheidslievende burgers in landen als Rusland, China, Myanmar is het om wanhopig te worden. De vrijheid moeten zij zelf bevechten. Hulp kunnen zij niet verwachten.
Dertig jaar geleden was het duidelijk. De communistische dictatuur was verslagen. De Sovjetunie had plaatsgemaakt voor Rusland. Chinese studenten stonden op tegen de almachtige communistische partij. Het vrije Westen, de Verenigde Staten voorop had de Koude Oorlog gewonnen. De democratische rechtsstaat was de sterkste gebleken.
Maar kijk eens, nù. Zoveel is duidelijk, op z’n minst heeft dezelfde democratische rechtsstaat een fikse onderhoudsbeurt hard nodig. Op het nippertje is de Verenigde Staten van Amerika behouden voor de democratie. En nog is het gevaar niet geweken.
Weliswaar heeft de Amerikaanse ex-president Trump plaatsgemaakt voor de Democraat Joseph R. Biden jr., hij weigert nog altijd zijn nederlaag te erkennen. De overvallers van het Capitool waren Trumpisten. Intussen probeert hij de Republikeinse partij zijn wil op te leggen.
Maar goed, voorlopig is de 78-jarige Democraat Joseph Biden jr. de leider van het machtigste en rijkste land van de wereld. Met een beetje geluk is hij in staat zijn politieke opponent de wind uit de zeilen te nemen. Wellicht staat er in 2024 ook een goede opvolger klaar. Vicepresident Kamala Harris is in elk geval kandidaat.
Alles staat of valt met de ontwikkeling van de economie. Als het economische herstelplan van 1900 biljoen dollar het beoogde effect heeft, de werkgelegenheid leidt tot hogere lonen, de winsten niet beperkt blijven tot de miljonairs maar ook toevallen aan de middenklasse en de lagere inkomens, komen de aanhangers van Trump wellicht tot inkeer. Zien zij bijtijds de zinloosheid in van het verlangen naar vroeger. Voelen zij niet langer de behoefte zich in de armen van een dolle avonturier te storten.
Misschien. De wereld mag het hopen. Inmiddels is China hard op weg de Verenigde Staten voorbij te streven. In Rusland en Wit-Rusland stroomden vorig jaar nog de pleinen vol met mensen die verlangen naar vrijheid, naar democratie, naar een eerlijk bestuur. Wilden af van de corrupte autocraten in Moskou en Minsk. Maar Poetin en Loekasjenko gaven geen krimp.
Al eerder is gebleken dat de Europese Unie geen angst inboezemt bij de oosterburen. Rusland bezette in 2014 De Krim. In Oost-Oekraïne hebben Ruslandgezinde rebellen de zogeheten Donetzrepubliek gevestigd. China en Rusland voeren allang een cyberoorlog met het Westen.
Nog altijd is het westelijke bondgenootschap intact. Rusland en China zijn geduchte tegenstanders. Maar net als voor het eens zo machtige Sovjetimperium komt voor het vrije Westen de grootste dreiging van binnenuit.