Eenheid Europa staat op spel
Moeten we bang zijn? Deze vraag dreunt na, nu zowel de Verenigde Staten en Rusland het INF-verdrag hebben opgezegd. Zes maanden hebben beide landen de tijd om tot inkeer te komen. Dan is het definitief. Kunnen de goede vrienden Donald Trump en Vladimir Poetin naar hartenlust hun kernwapenarsenaal uitbreiden en moderniseren, en Europa met de ondergang bedreigen.
Moeten we bang zijn? Ja. Maar niet omdat een kernoorlog zou uitbreken. Niet omdat Trump of Poetin zo dom zijn een raket op Europa af te sturen. Wel omdat zij bereid zijn het kernwapen te gebruiken als chantagemiddel.
De Europese Unie bestaat alweer bijna dertig jaar. Al die tijd heeft de EU zich groot en machtig gewaand. De Tweede Wereldoorlog was gewonnen. Europa was modern en nauw verbonden met de Verenigde Staten van Amerika, het machtigste en rijkste land van de wereld. Diezelfde wereld herinnert zich Francis Fukuyama’s, ‘The End of History and the Last Man’. De westerse liberale democratie had zich superieur betoond, nu de communistische Sovjetdictatuur was verslagen.
Intussen is het 2019. Het Westen heeft de grootste economische crisis achter de rug sinds de jaren 1930. De volksrepubliek China met 1,3 miljard inwoners is ‘booming’. Rusland ontwikkelt zich onder Poetin als een staat die voor Europa net zo bedreigend is als zijn voorgangers. Poetin ziet Rusland niet anders dan Stalin of de tsaren. Hij is een nationalist die droomt van het herstel van het oude tsarenrijk..
Arm Europa. In Washington is de Republikein Donald Trump aan de macht. Voor hem is Europa vooral een ballast. Als lid van de NAVO draagt het te weinig bij. Als economische concurrent is het een bedreiging. Dus gelooft de Amerikaanse president dat hij beter gemene zaak kan maken met Rusland. Hij kent de Europeanen. Onder druk wordt alles vloeibaar. Ze zullen toegeven.
Dus moet Europa zich bewijzen. De eenheid staat op het spel. Moet zich nu bewijzen. Voorlopig is zij echter de zwakke plek waarop de concurrenten beuken kunnen. Neem de lidstaten als Polen, Roemenië en Hongarije met hun opvattingen over vrijheid en democratie. Overal doemen ook de zogeheten nationaal-populisten op. Lieden als Wilders, Baudet, Le Pen, Orban en Salvini geloven meer in sterke mannenpolitiek dan in vrijheid en democratie. Niets hebben zij met de Europese Unie. De Brexit juichen zij toe.
Zoveel is zeker, de Europese regeringen hebben eenvoudiger tijden gekend. Zij zullen uit alle macht proberen de Amerikaanse president Trump ertoe te verleiden het opzeggen van het INF-verdrag niet te bekrachtigen. Zij zullen van alles beloven, hopen op betere tijden. Tegelijk zoeken Poetin en Trump de zwakke plekken op. Hoe groot ook de tegenstellingen tussen de VS en Rusland zijn, de uitdaging voor de Europese Unie is groot, enorm, misschien wel levensbedreigend.