En nù is Sanchez premier in Spanje
Nationaal-populisten willen hun land terug, keren zich tegen de EU. Het Verenigd Koninkrijk heeft het lidmaatschap al opgezegd. Anderen realiseren zich dat zij alleen de miljoenen vluchtelingen niet kunnen tegenhouden. De politieke onvrede neemt toe. De conservatieve Spaanse regering van premier Rajoy is gevallen. Italië krijgt toch zijn populistische regering, bestaande uit de Vijfsterrenbeweging en de Lega. De Verenigde Staten is een frisse handelsoorlog gestart tegen de Europese Unie.
Intussen hebben de gevestigde krachten het zwaar te verduren. Hele partijen zijn van de aardbodem verdwenen. Frankrijk wist zich vorig jaar via president Macron en zijn En Marche! ternauwernood aan het extreemrechtse Front National van Marine le Pen te ontworstelen. Polen en Hongarije proberen een eigen invulling te geven aan de democratische rechtsstaat.
Tegelijk lijken in Spanje en Italië de zo moeizaam opgebouwde democratische structuren het te begeven onder de druk van reactionaire bewegingen. De herinnering aan de Franco-dictatuur is in Madrid, Barcelona en Bilbao nog levend genoeg. Corruptie en zelfverrijking zijn er nooit ver weg.
Tot in de hoogste gelederen van de regeringspartij Partitudo Popular (PP) bevinden zich de schuldigen in de zogeheten Gürtel-zaak. Zo is de penningmeester veroordeeld tot een gevangenisstraf van 33 jaar. De Spaanse premier Rajoy wacht een motie van wantrouwen. De socialistische PSOE heeft daarvoor voldoende steun. Pedro Sanchez is de naam van de nieuwe premier. Catalaanse en Baskische nationalisten krijgen nieuwe kansen.
Ook in Italië doemen oude demonen op. In elk geval is het populisme er maar al te goed bekend. De Vijfsterrenbeweging zoekt haar heil in de directe democratie. Oprichter Beppe Grillo leek vooral een voorstander van de chaostheorie. De economische plannen stellen Brussel bepaald niet gerust. Grillo’s opvolger, Luigi Di Maio, wilde aanvankelijk niets weten van de extreemrechtse Lega van Matteo Salvini, hij gaat er nu toch mee in zee. De eis dat president Matarella moest aftreden heeft hij laten vallen.
En nu heeft de Amerikaanse president Trump de invoerheffingen op aluminium en staal officieel gemaakt. Alleen een eensgezinde EU kan de VS weerstaan. Ongelofelijk eigenlijk. De EU en de VS zijn bondgenoten. Natuurlijk waren er in de afgelopen 70 jaar de nodige problemen. De VS was de machtigste, de grootste, de sterkste. Er was wrevel. Er was protest. De Franse president De Gaulle verzette zich in de jaren 1960. Maar nooit stelde een Amerikaanse president zijn bondgenoten zo op de proef als president Trump nu doet.