EU kan zich nu bewijzen

Wat een geluk. Een samenloop van omstandigheden. Maar toch! Voor de supporters van de Europese Unie komt de Oekraïne-crisis als geroepen. Hoe hoger de spanningen oplopen tussen het Rusland van Vladimir Poetin, het nieuwe Oekraïne en het Brussel van ons, hoe mooier de pro-Europeanen het vinden. Dit is de kans na het euro-echec, de nee-referenda, de economische crisis, het touw om de nek van de Grieken. Eindelijk kan de Unie zich bewijzen als een politieke eenheid, bereid is op te staan tegen de vijand in het oosten.

Al maanden peuren Europese politici in het Oekraïne-vuur. De roep vanaf het Maidanplein in Kiev hadden zij goed verstaan. Aansluiting bij het Westen, Bij democratie en de rechtsstaat zochten de duizenden betogers, vijanden van president Viktor Janoekovitsj en de Partij van de Regio’s die zij vereenzelvigden met corruptie, dictatuur en willekeur.

Minister Timmermans van buitenlandse zaken hield een pracht van een toespraak. Maar het vuurtje mocht niet te hoog worden. Voorzichtigheid was geboden. Want wat moest Europa met een groot, arm land dat ook nog eens op de rand van een bankroet staat? Mooie woorden waren er in overvloed. Maar geld? Nee, dat was er niet. Waarop Rusland, dat zich met hart en ziel verbonden voelt met zijn ouder vazal, toesloeg. President Poetin realiseerde zich dat gas naar Oekraïne loopt. Niet andersom. Dus verlaagde het vorig jaar december de prijs van 290 euro per 1000 kubieke meter naar 195. Ook leende Vladimir zijn vriend Viktor 11 miljard euro.

Sovjetrijk
Rusland. President Poetin heeft het land weer op de kaart gezet. De Olympische Spelen mogen een succes worden genoemd, in die zin dat de organisatoren erin slaagden hun vriendelijkste gezicht in de plooi te houden. In de harde werkelijkheid begint de vrees het weer te winnen van het gemeesmuil na de val van het eens zo machtige Sovjetrijk. Poetin is de enige leider. Wie hem tart, wacht de gevangenis. In Syriё speelde hij handig in op de aarzeling van de Amerikaanse president Barack Obama, en bezet een plaats aan het hoofd van de onderhandelingstafel. Ook Nederland heeft ervaren dat Moskou niet met zich laat spotten.

Maar het was geen toeval dat de overtuigde Europeanen, de Belgische oud-premier Guy Verhofstadt en onze Hans van Baalen zich op het uur U in Kiev bevonden om daar met al het revolutionaire vuur dat zij in zich hebben, de betogers een hart onder de riem te steken. Alle steun en hulp toezegden. “Oekraïne heeft Europa nodig. Maar Europa heeft ook Oekraïne nodig”, lijkt de conclusie die zij uit de recente ontwikkelingen trokken.

Het gaat zoals het gaat. Politici als Verhofstadt en Van Baalen kennen de geschiedenis van de staat. Een gezamenlijke vijand kan helpen. “Een onschuldig volk dat hunkert naar vrijheid en welvaart” is het perfecte middel waarmee Europeanen zich vereenzelvigen kunnen. Natuurlijk weten ook zij dat het machtige Rusland de economische troefkaart in handen heeft. Dat het de gaskraan maar dicht hoeft te draaien. De lening is al stopgezet. Geen nood. De EU is druk doende een regeling te treffen. Gesproken wordt over een donorconferentie en een krediet van 20 miljard euro, met als tegenprestatie een drastische hervorming van de Oekraïense economie en de vorming van een democratische rechtsstaat.

Spannende maanden wachten Europa. Maar wat ligt hier een kans, en dat vlak voor de Europese verkiezingen. Het lijkt 1956 wel. Of 1968. De Praagse Lente. Met aan de ene kant, het Oekraïense volk, de helden van het Maidanplein en de nieuwe leiders. Terwijl, aan de andere kant, het machtige Rusland na de Februaricoup geen middel zal schromen. Zijn bondgenoten-oligarchen onder zware druk zal zetten, de leningen terugeisen. Bovendien acht het zich sterk omdat de industrie, het geld en vrinden zich vooral in Oost-Oekraïne bevinden. Het dreigen met militair ingrijpen om het Oekraïense volk bij te staan, is een logisch gevolg. Het persbureau AP meldt al: “Spanningen op de Krim. Poetin test de gevechtskracht van het leger”.

NAVO
De voorzichtige Duitse bondskanselier Merkel kan niet anders dan het voortouw nemen. Een conflict is wel het laatste waarop zij uit is. Maar het “Fuck the European Union” van de Amerikaanse onderminister van buitenlandse zaken, Victoria Nuland , was geen ongelukje. Ook de Verenigde Staten eist krachtdadigheid. Natuurlijk is de NAVO een geducht wapen, maar Europa moet de leiding nemen. Aantonen dat het niet over zich heen laat lopen. Het is de hoogste tijd dat de Europese Unie met één mond spreekt. De vorming van een Europees leger wordt prioriteit nr. 1. Tijd voor een Verenigde Staten van Europa.