EU moet inspelen op nieuwe rol
De vraag is, hoeveel tijd de Europese Unie nog heeft? Een economische reus, maar wel een op lemen voeten. Zeventig jaar heeft hij zich kunnen ontwikkelen onder de hoede van de supermogendheid de Verenigde Staten van Amerika. Als het al niet duidelijk was, maakt president Trump aan de laatste twijfel een onverbiddelijk einde. “Los je eigen problemen op. En als dat niet lukt, betaal op z’n minst”!
De 45ste president van het machtigste land van de wereld heeft zo zijn eigen problemen. Of zijn methode een gelukkige is, moet nog blijken. Het neemt niet weg dat de EU zich realiseert dat het anders moet, en niet zo’n beetje ook. En dat zij de 450 miljoen Europeanen zo snel mogelijk op die nieuwe rol moet voorbereiden.
De uittreding van het Verenigd Koninkrijk heeft de EU verlost van een ongemakkelijke partner. Een snelle, heldere, doeltreffende besluitvorming was de voorbije vijftig jaar welhaast een paradox in terminis. Maar ook zonder het Verenigd Koninkrijk is het kernprobleem niet opgelost.
Zo blijven de verschillen tussen de 27 lidstaten de EU parten spelen. Financiële tekorten zijn sowieso een probleem voor het zuidelijke deel. Ingrijpender nòg is de vraag welke rol de EU op het wereldtoneel voor zichzelf ziet nu president Trump kiest voor America First.
Wellicht komt er op 3 november een andere Amerikaanse president. Maar ook dàn dient de EU zich voor te bereiden op een verdere terugtrekking van de VS. Een grotere bijdrage aan de NAVO is wel het minste dat haar te wachten staat. Een zelfstandiger optreden als het gaat om Rusland en China zal een gevolg zijn. Zonder een eensgezinde Europese politiek is elke inspanning bij voorbaat gedoemd.
Dan kan het ook niet zo zijn dat de lidstaten Italië en Griekenland zich laten verleiden door Russische of Chinese contracten. Dan moeten Nederlanders, Belgen, Hongaren en Duitsers zich realiseren dat de opvang van bootvluchtelingen sneller, eenvoudiger en doelmatiger moet. Dan kunnen landen als Hongarije of Polen geen spelbreker zijn. De democratische rechtsstaat is en blijft een basisvoorwaarde. De EU kan alleen voortbestaan als de 27 lidstaten erin slagen een eensgezinde en slagvaardige politiek te formuleren.