Europese eenheid staat op het spel
Europa, quo vadis? Die vraag dringt zich steeds meer op. Het America First van president Trump heeft ermee te maken, maar ook de Obama-periode leidde al tot ongemakkelijke en lang niet allemaal beantwoorde vragen over de koers die de Europese Unie moet varen. Europa is rijk, is lid van de NAVO. Zonder de Verenigde Staten heeft het geen poot om op te staan. Europa heeft geen leger, geen regering. Europa is een keizer zonder kleren.
Aanvankelijk nam datzelfde Europa Trump niet zo serieus. Natuurlijk gaf America First te denken, natuurlijk trok menig politicus de wenkbrauwen op. Want kan de EU nog blind varen onder de bescherming van de Amerikaanse atoomparaplu?
Maar de gedachte was dat het zo’n vaart niet lopen zou. Een 70-jaar oud bondgenootschap met het machtigste land van de wereld zou de Trump-storm wel doorstaan. Even flink ademhalen en voordat je het weet was de 45ste president van het politieke toneel verdwenen.
Zo nodig zou het Amerikaanse politieke establishment het erge voorkomen. Niettemin hebben erkende ijzervreters als de generaals Mattis, Kelly en McMaster de adviespijp aan Maarten gegeven. Te vaak voelden zij zich overvallen door besluiten van hun president.
Willen de opvolgers een kans maken de rit met Trump uit te zitten, doen zij er goed aan te beseffen dat het de president niet zozeer gaat om Amerika. Hèm gaat het om zijn baan, zijn reputatie, de bescherming van zijn positie. Hij begrijpt het gevaar van het Rusland-onderzoek van de speciale aanklager Robert Mueller.
Een impeachment blijft mogelijk. Ten koste van alles wil Trump juist dàt voorkomen. Dus moet zijn politieke achterban hem blijft steunen, ook nu de groei van de economie stagneert en de Democraten de meerderheid in het Huis van Afgevaardigden hebben veroverd.
Misschien heeft de Amerikaanse president daarom zijn oog laten vallen op Europa. Heeft hij de status van de EU-ambassadeur in Washington verlaagd. Europa. Ach, Europa. Bij herhaling had hij al laten merken weinig op te hebben met de bondgenoten die al 70 jaar aanspraak maken op de Amerikaanse bescherming maar daarvoor niet betalen willen.
Normaliter zou een eensgezinde EU een politiek kunnen uitstippelen om het hoofd te bieden aan de politieke amateur die Trump nog altijd is. Probleem is dat ook de EU onder druk staat. De verdeeldheid is groot. Het nationalisme groeit. De Brexit nadert de climax. En Trump overlegt liever met afzonderlijke staten dan met de EU.
Toch zit er niets anders op. De EU moet de rug recht houden. De eenheid staat op het spel. Een Europese regering lijkt te veel gevraagd, de vorming van een Europees leger kan een mooie opstap zijn.