Europese Unie rekent af met verleden
Angela Merkel, redder van Europa. Nee, Emmanuel Macron heeft de EU overeind gehouden, met de Italiaanse premier Conte als grote winnaar. Premier Rutte presenteerde zich als de aanvoerder van de Zuinige Vier, als een politicus van formaat. Alles bij elkaar heeft de EU zich slagvaardig en redelijk eensgezind getoond op een cruciaal moment.
Vier lange dagen hebben de 27 regeringsleiders van de Europese Unie kongsi’s gesloten, elkaar bevochten, frontale aanvallen uitgevoerd om zich tenslotte achter het compromisvoorstel van de Belgische president van de Europese Raad te scharen voor de meerjarenbegroting en het corona-herstelfonds.
Zevenentwintig handtekeningen besloten de EU-sessie die afrekende met het verleden van enorme ruzies en onduidelijke compromissen waarbij met name het Verenigd Koninkrijk een centrale rol speelde.
Na de Brexit heeft Nederland min of meer de plaats van het Verenigd Koninkrijk ingenomen. Premier Rutte was dan ook de gebeten hond. Maar anders dan de Britse leiders vestigde de Nederlandse premier niet de aandacht op zich met grote woorden of door met handtasjes en deuren te slaan. Hij was wel vastbesloten en gaf nauwelijks toe.
Uiteindelijk stemden de regeringsleiders in met het herstelfonds van 750 miljard euro dat voor 390 miljard euro bestaat uit subsidies. De Europese Commissie zal het geld lenen op de kapitaalmarkt. Landen krijgen alleen geld voor bepaalde projecten die voldoen aan de voorwaarden die de Europese Commissie heeft gesteld. Bij gerede twijfel kan een lidstaat de stopzetting van een uitkering eisen.
In ruil voor de concessies hebben de Zuinige Vier hogere kortingen op afdrachten verkregen. Dit heeft wel geleid tot lagere uitgaven betreffende het klimaat, verduurzaming en innovatie. Ook zijn de eisen richting Hongarije en Polen afgezwakt die de democratische rechtsstaat moeten garanderen.
Best mogelijk dat de Europese Unie nog te maken krijgt met een hoop gedoe. Immers, het Europese Parlement en de nationale parlementen moeten de voorstellen nog beoordelen. Klimaatactivisten voelen zich overvallen door concessies die op het laatste moment zijn gedaan. En niet alleen in Nederland komt de kritiek vooral uit de nationaal-populistische hoek. Zo verwerpt de Italiaanse vicepremier en Lega-leider, Matteo Salvini, de grote invloed van Europa op de uiteindelijke besteding van de gelden.