In EU is geen plaats voor Orbán
Zo’n negen jaar kon de Hongaarse premier Viktor Orbán zijn gang gaan. Hij pestte de Amerikaans-Joodse filantroop George Soros het land uit. Paste de kieswet aan, zorgde voor een geheel eigen interpretatie van vrije meningsuiting die de oppositie deed verstommen. Vriendjes pikten EU-subsidies in. Voor vluchtelingen was geen plek te vinden. En toen stelde het Europese Parlement Artikel 7 van het Europees Verdrag in werking.
Artikel 7 is het beginpunt van een strafprocedure die kan leiden tot het verlies van het stemrecht in de Europese Unie. Zover is het nog niet. Zelfs is het de vraag of die mogelijkheid bestaat omdat daarvoor in de Europese Raad (van regeringsleiders) unanimiteit moet bestaan. Gevreesd wordt voor een veto van Polen waartegen ook een Artikel 7-procedure loopt.
Europa laat zijn tanden zien. Tegelijk is duidelijk dat de afloop verre van duidelijk is. Recente verkiezingen tonen aan dat de eurosceptische dan wel anti-Europese partijen steeds meer aan kracht winnen. Bedenk daarbij dat de partij van Orbán, Fidesz deel uitmaakt van de Europese Volkspartij (EVP), de grootste fractie van het Europese Parlement. Weliswaar gaan er stemmen op Fidesz het lidmaatschap te ontnemen, het laatste woord is daarover nog niet gesproken.
In zijn laatste State of the Union roept de voorzitter van de Europese Commissie, Jean-Claude Juncker tot eenheid op. Maar eenheid? Een kenmerk van Europa is juist de diversiteit. In vroegere tijden hoorden oorlogen daarbij. Na de Tweede Wereldoorlog staat politieke en economische samenwerking centraal op basis van vrijheid en democratie.
Tot nu toe is de EU een groot succes. Toch rijst de bange vraag of het Europa van 28 lidstaten niet tegen zijn grenzen is opgelopen. Het afscheid van het Verenigd Koninkrijk (de Brexit) lijkt onafwendbaar. De houding van Hongarije is veelzeggend. De Hongaarse premier houdt vast aan het eigen gelijk. Wil van geen kritiek weten. Gokt op de steun van politieke medestanders in de andere lidstaten.
Al met al heeft de EU geen keus. Het gaat om waarden, om democratie, vrijheid, recht. Premier Orbán mag het in eigen land voor het zeggen hebben. In het Europa van 2018 is geen plaats voor leiders zoals hij.