Nationalisme is helemaal terug
Nationalisme was de gemeenschappelijke noemer die misdadigers, dwazen, racisten en hele volksstammen ertoe bracht Europa een peilloze diepte in te duwen. Zo zijn de vorige eeuw miljoenen slachtoffers gevallen. Het scheelde niets of het oude continent was niet meer. Toen kwam Amerika en won de democratie. Eeuwige dankbaarheid was zijn deel. Nationalistisch wilde Europa niet meer wezen. Samenwerking luidde de opdracht, met democratie, vrede en welvaart voor iedereen.
Geen idee wat er in de Europeaan is gevaren. Dertig jaar geleden leek de toekomst zo mooi. Het communistische Sovjet-imperium was gevallen. Het nationalisme werd teruggebracht tot een hobby voor naïevelingen. Enigszins beschaafde volkeren verzetten zich voortaan tegen dictatuur, repressie en censuur.
En nee, het nationalisme is nooit verdwenen. Wel leken belangrijke elementen opgeruimd. In het Westen was de ideologie van het nationalisme gereduceerd tot een stukje folklore. De mensen hielden nog van hun land, juichten voor het voetbalelftal en huilden stille tranen bij het zingen van het volkslied.
De Sovjetunie stortte in. In Oost-Europa mochten de mensen de toekomst in eigen hand nemen. Vervolgens zouden zij de democratie en het vrije economische verkeer omarmen. De wereld toonde zich tot tranen geroerd. Mensen klommen over ijzeren hekken en dikke muren. Deuren gingen open. Families sloten elkaar in de armen. Miljoenen vreugdetranen vielen. De Europese Unie zou 500.000 burgers verenigen, beloofde groot, rijk en machtig te worden.
Een burgeroorlog brak uit in het voormalige Joegoslavië. Pim Fortuyn werd vermoord. De economische crisis geselde het Westen. Moslimterroristen sloegen toe in New York, Parijs, Nice, Londen, Madrid. De nazi Breivik hield vreselijk huis in Oslo, Noorwegen, in het Duitse Halle wilde een nazi vooral Joden vermoorden.
Socialisme, liberalisme en christendemocratie zijn anno 2019 de gevestigde ideologieën. Intussen boekte het zogeheten nationaal-populisme diverse successen, met name in Duitsland, Oostenrijk, Italië, Spanje, Hongarije. De Verenigde Staten is de leider van het Westen. President is Donald Trump. ‘America First’. Met andere woorden, het oude gevaarlijke soort nationalisme is terug.