Ook Republikeinse partij is een gevaar

De 45^ste president van de Verenigde Staten van Amerika, Donald J. Trump, moet zijn ambt voortijdig verlaten. Stapt hij al dan niet gedwongen op, zullen de Democraten maandag al een impeachment (afzettingsprocedure) starten.

Intussen werken de Democraten hard aan de formulering van de aanklachten die tegen de president worden ingediend. Dat de president  gisteren publiekelijk en onder grote druk van partijgenoten beloofde mee te werken aan een ordelijke machtsoverdracht, was geen reden Trump nog de twaalf dagen tot 20 januari in het Witte Huis te gunnen.

Rest de vraag of de Democraten in het Congres voldoende steun krijgen van de Republikeinen. In het Huis van Afgevaardigden hebben zij weliswaar de meerderheid. De vereiste tweederde meerderheid (67 stemmen) in de Senaat is onhaalbaar tenzij 19 Republikeinen met de Democraten meestemmen.

Onduidelijk is het aantal Republikeinen dat zich voor de afzetting van de president zal uitspreken. Wel is het duidelijk dat vicepresident Pence zich tegen een versnelde afzettingsprocedure via het 25^ste amendement heeft uitgesproken. Ook Kevin McCarthy, de Republikeinse leider in het Huis van Afgevaardigden, wil dat Trump zijn tijd uitdient.

Het zou in elk geval de eerste keer zijn in de geschiedenis dat een president voor de tweede keer te maken krijgt met een impeachment-procedure. En dit keer kan Trump er niet van uitgaan dat hij voldoende steun krijgt.

Daarvoor is de aanleiding veel te ernstig en hebben te veel Republikeinen zich tegen het optreden van de president uitgesproken.  Terwijl de FBI de bewijzen vergaart tegen de indringers van het Capitool, was de wereld er getuige van dat de leider van hun land zijn aanhang opjutte de democratie aan te vallen omdat de verkiezingsuitslag hem niet beviel.

Niettemin vrezen de Republikeinen voor de gevolgen als zij tot afzetting besluiten, al is het maar omdat zij hun zetel in het Congres te danken hebben aan de 74 miljoen Amerikanen die op 3 november 2020 op Trump hebben gestemd. De Republikeinse kiezers zouden zich van hen kunnen afkeren.

De Republikeinse partij heeft dan ook een groot probleem. Vier jaar heeft zij de 45^ste president door dik en dun gesteund waarbij het van meet af aan duidelijk was dat de gewezen vastgoedmiljardair  zo zijn eigen plannen heeft met het land. Op 6 januari bewees Trump dat hij bereid was de democratie omver te werpen om aan de macht te kunnen blijven.

Als de Republikeinen besluiten Trump te laten zitten, ook al is het maar voor enkele dagen,  betekent dat een vrijbrief  voor anderen met gelijksoortige denkbeelden. De VS en de wereld kunnen er zeker van zijn dat tenminste één van die anderen de zaken slimmer zal aanpakken.

Wat tot de conclusie leidt dat de Republikeinse partij er niet onderuit komt haar eigen rol onder de loep te nemen. Er zijn te veel Republikeinen die heel bewust een man zijn gang hebben laten gaan, al is het maar om er zelf beter van te worden. Dat kan zomaar nog een keer gebeuren. En daarmee  is de huidige Republikeinse partij niet alleen een gevaar voor de Verenigde Staten. De democratie en de democratische verworvenheden in heel de wereld staan op het spel.