Tweede termijn Trump is ver weg
Tweehonderdzeventigduizend besmettingen, 7000 doden, 1094 doden op één dag, zes miljoen werklozen in één week en de benoeming van schoonzoon Jared Kushner als leider van een speciaal corona-crisisteam. De ene na de andere ramp overspoelt de Verenigde Staten van Amerika, het rijkste en machtigste land van de wereld.
Hoe anders waren de omstandigheden in januari 2017 toen president Donald J. Trump als opvolger van Barrack Obama het Witte Huis betrok. Toen was de economische crisis van 2007/’08 net omgezet in een economische groei van twee procent en was de VS druk doende uit het dal te klimmen.
Trump had Hillary Clinton verslagen. “America First. Ik zal het beter doen dan Obama. Ervoor zorgen dat Amerika weer het land wordt dat respect afdwingt”, beloofde hij zijn kiezers die smachtten naar de gouden jaren van weleer.
Drieënhalf jaar is Donald Trump nu president. Op 3 november vinden de presidentsverkiezingen plaats. Misschien maakt Trump nog een kans, ook al omdat zijn Republikeinse achterban de afgelopen jaren hondstrouw is gebleken en de Democraten hun kandidaat nog moeten aanwijzen. Bovendien plegen Amerikanen zich in tijden van nood massaal achter hun president op te stellen.
Maar dan nòg. Normaliter zou Trump geen schijn van kans maken. Te veel Amerikanen zien in hem een blaaskaak, een vastgoedmiljardair en niets meer. In zijn eerste termijn is hij een president geweest die vooral zichzelf en zijn rijke Republikeinse vrienden van dienst is geweest met een fikse belastingverlaging. Tegelijk maakte hij ruzie met bijna iedereen. Met de Democraten, met de Europese bondgenoten, met China. Hij heeft een impeachmentprocedure overleefd, de polarisatie Amerikaanse samenleving nog verder opgedreven.
Natuurlijk is ook Trump overvallen door de coronacrisis. Hij is in elk geval niet de enige die de ernst van het dodelijke virus onderschatte toen het zich nog tot China en omgeving beperkte. Inmiddels lijkt hetzelfde China de pandemie tot staan te hebben gebracht met 82.000 besmettingen en 3000 doden, terwijl de Verenigde Staten staat voor misschien wel de grootste uitdaging sinds de Grote Depressie van de jaren 1930.
Daarbij is het zonneklaar dat de Amerikaanse regering in opperste verwarring verkeert. De gouverneurs van de staten hebben verregaande bevoegdheden, maar zijn afhankelijk van de hulp die Washington verschaft. Van enige samenwerking is weinig sprake. Conflicten doen zich met name voor tussen het Witte Huis en de gouverneur van New York. Elke dag opnieuw reiken de aantallen slachtoffers naar nieuwe recordhoogten.
Vicepresident Pence heeft als leider van het coronateam Trumps schoonzoon Jared Kushner naast zich gekregen. VS-experts verbaasden zich al over de benoeming van Pence die als gouverneur van de staat Indiana geen antwoord had op een uitbraak van de ziekte MERS. Maar Pence is tenminste nog vicepresident.
Intussen is het coronavirus een levensbedreigende pandemie die op één dag bijna 1100 Amerikanen doodt. Is er voor miljoenen Amerikanen geen gezondheidszorg omdat zij te arm zijn. Is de economische schade enorm en het openbare leven bijna tot stilstand gekomen. Waarmee gezegd, corona heeft de Verenigde Staten in het hart getroffen. Met de dag ziet president Trump de kansen op een herverkiezing slinken.