VS en Europa worstelen met zichzelf

Over een jaar is de coronapandemie wel voorbij. Ook zal de Amerikaanse president Trump van het politieke toneel verdwenen zijn. De Europese Unie worstelt met onwillige lidstaten als Polen en Hongarije. Nationaalpopulisten worden almaar sterker. Intussen delen de sterke mannen van Rusland, China enTurkije nog altijd de lakens uit.

Zo zou het volgend jaar kunnen zijn. In elk geval is het nu eenmaal het lot van de democratische rechtsstaat: Eens in de zoveel tijd mag het volk beslissen of de leider aan kan blijven. De burgers mogen van mening verschillen. Dat kan leiden tot ruzies, stakingen, verzet en grote onrust. Uiteindelijk lossen de problemen zich op. De meerderheid beslist. De winnaar wint.
Intussen voelen de sterke mannen zich machtiger dan ooit. Xi Jinping, Poetin en Erdogan hebben moeilijke tijden gekend. Maar nu hebben de leiders van China , Rusland en Turkije alles in de hand, de politici, het ambtenarenapparaat, het leger, de politiediensten, de media, de economie, de instituties. Dus, wie maakt hen wat?

De politieke onrust in de VS en Europa duidt er vooral op dat er meer aan de hand is dan een simpele wisseling van de wacht. In Polen herinneren de massale protesten tegen de onverhoedse anti-abortusmaatregelen aan de jaren 1980.

Polen en Hongarije mogen jonge democratieën en volwaardige lidstaten van de Europese Unie zijn, in beide landen zijn nationalisten erin geslaagd een absolute meerderheid te halen. Nu proberen Kaczynski in Polen en Orbàn in Hongarije het hele land in de greep te krijgen. Meerderheden tellen niet. Het gaat om traditie, om elite, om de macht.
De grote vraag is nu of het de Europese Unie lukt de beide landen in het democratische gareel te krijgen. Intussen kloppen rechts-populistische partijen overal op de politieke deur.

In de Verenigde Staten is de situatie niet anders. President Trump is een populist en tegelijk een politieke amateur die de toch al grote tegenstellingen tot ongekende hoogten heeft gebracht. Naar alle waarschijnlijkheid vagen de kiezers hem volgende week weg.

Trumps opvolger mag Joe Biden heten. De Republikeinse partij heeft de kiezers niet eens nodig om aan de macht te blijven. De rechters heeft de partij al mee. Mogelijk houdt zij de meerderheid in de Senaat, met als gevolg dat de Democraat Joe Biden een machteloze president zal zijn, een lame duck.
Zo hoeft het niet te gaan, natuurlijk. Ook de Democraten kunnen de meerderheid veroveren in de Senaat. Heel misschien hervinden de democratische krachten in de Republikeinse partij zich. Stappen zij af van de onzalige ingeslagen weg. Intussen belooft het politieke gevecht in het machtigste land van de wereld het komende jaar alleen maar nog intenser te worden.