Zorgen om Trump nemen toe

‘Zal de snoever ons opblazen?’ vraagt Maureen Dowd, columnist van The New York Times, na een week van vreselijke dreigementen die twee onbezonnen leiders de wereld in slingerden. En toen moesten in Charlottesville, Virginia, nog drie doden en tientallen gewonden vallen bij een demonstratie van extreemrechts, compleet met Ku Klux Klansymbolen, Nazi- en Confederatievlaggen.

Het was de grootste extreemrechtse demonstratie in jaren. Duizenden blanke Amerikanen die niet kunnen loskomen van het racistische verleden en de mythe propageren als zou het echte Amerika een blank Amerika zou zijn, waren naar Charlottesville, de hoofdstad van de staat Virginia, gekomen om te verhinderen dat het standbeeld van generaal Robert E. Lee verwijderd zou worden. Lee was de aanvoerder van de elf zuidelijke staten, de Confederatie, die zich wilden afscheiden van het noorden nadat president Lincoln in 1861 de afschaffing van de slavernij had afgekondigd.

Velen vrezen dat de demonstranten en hun aanhang zich gesterkt voelen door het optreden van president Trump die zich tijdens de verkiezingscampagne verzekerd heeft van de steun van juist dát deel van Amerika, bestaande uit blanke, witte Amerikanen die wonen in het zuiden en de verarmde industriegebieden.

Nazi

President Trump zal geen nazi zijn. Zo zijn zijn schoonzoon, dochter en twee kleinkinderen joods. Maar veel scrupules heeft hij niet. Als zakenman in de politiek beland gaat hij louter voor de winst. Zijn gevoel is richtinggevend. Dus keert hij pas op zijn schreden terug als het niet anders kan, als de schade is aangericht.

In het zakenleven kost een dergelijk optreden van de grote baas duizenden werknemers al gauw hun baan. Als een politiek leider zich een dergelijk optreden permitteert, zijn de gevolgen niet te overzien. President Donald Trump moet zich beheersen, luisteren naar de juiste personen, laveren tussen verschillende partijen en opvattingen, weten wat hij wel en niet kan zeggen om pas dan positie te kiezen.

Zeveneneenhalve maand woont de 71-jarige man in het Witte Huis. Zoveel is duidelijk, zich beheersen, de juiste woorden gebruiken, de 45^ste president van de Verenigde Staten van Amerika heeft er geen kaas van gegeten.

America First

Een naaste medewerker is Steve Bannon, oprichter van het extreemrechtse website Breitbart News, spreekbuis voor ondermeer de beweging Alt-right. De slogan America First heeft hij gekopieerd van Charles Lindbergh, een bewonderaar en aanhanger van Hitler. In Charlottesville klonk het ‘Heil Trump’ zoals het tijdens de verkiezingscampagne al volop te horen was.

Geen toeval dus dat president Trump erg onder de indruk lijkt van een sterke man als de Russische president Poetin en vrij snel vlucht in oorlogsretoriek zoals vorige week richting Noord-Korea en Venezuela. Tegelijk is hij wel de baas van het machtigste land van de wereld.

Nee, de Amerikaanse president kan niet zomaar een (kern)oorlog beginnen. Tegenkrachten zullen zich organiseren. Maar hij kan wel de omstandigheden sturen waarna een weg terug moeilijk te verwezenlijken is. Hoewel de wereld erop mag rekenen dat de Amerikaanse democratie krachtig genoeg is om een echte catastrofe te voorkomen, zijn er dus redenen genoeg om zich zorgen te maken, met name omdat Donald Trump niet in staat lijkt de extreemrechtse of welke geest dan ook in de fles terug te duwen. Zelfs niet, als hij dat zou willen.