Een keuze voor de macht
D66-leiders noemen zichzelf progressief. Eens had die eretitel te maken met politieke vernieuwing en met meer democratie. Met kroonjuwelen als de gekozen burgemeester, de gekozen premier, de herinvoering van een districtenstelsel, het referendum. Maar daar kwam allemaal niets van terecht. Wat rest, is een partij die pal staat voor het liberaal-kapitalistische model. Die vóór Europa is. Die kiest voor het individu en keuzevrijheid als het gaat om medische ethiek.
Enig succes kan het huidige D66 niet ontzegd worden. Maar progressief? In elk geval niet als het gaat om democratisering of solidariteit. De partij van Alexander Pechtold is allang niet meer de juniorpartner van de PvdA. Kan desgewenst aanschuiven bij de VVD en zelfs bij het CDA.
D66 kiest voor de macht. Dat deed het in de vorige eeuw, dat doet het nu. En daarbij is tot nu toe één constante. Voor de Democraten doet regeren pijn. Steeds weer. Deelname aan het kabinet-Balkenende II in 2003, bestaande uit CDA, VVD en D66, leek zelfs de doodssteek. Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2006 haalden zij nog maar drie zetels.
Toch koos D66 in 2017 opnieuw voor een coalitie met VVD en CDA. De tijden mogen veranderen. In sociaaleconomisch opzicht is D66 nog meer de kant van de VVD opgeschoven. Aan de democratisering van de maatschappij wil zij zich niet meer binden. Dit keer zou het anders lopen. Immers de economie floreert. Het politieke tij zit mee.
Wel moest de partij van Alexander Pechtold een laatste democratiseringshobbel nemen. Oprechte Democraten gruwen er ongetwijfeld van. Niet alleen stemden ze in met de intrekking van het referendum, een laatste referendum konden ze niet meer tegenhouden. Dus moest D66 zich uitspreken voor de Wet voor inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv).
De kiezer zou het hem vergeven, hield partijleider Pechtold zich voor. De peilingen stelden hem gerust. Even door de zure appel bijten, en dan òp, naar de volgende verkiezingsoverwinning. Maar helaas voor D66. De Nederlanders stemden tegen. Dat betekent opnieuw discussie, debat. Wordt het land opnieuw met de neus op de feiten gedrukt. D66 is niet langer de grootste partij in Amsterdam. Het is de prijs van een keuze voor de macht, ten koste van principes en idealen.