‘Er zijn wel veel Nederlanders bij’
Pas, toen ik het hoopje paspoorten zag, drong het een beetje door. “Er zijn wel veel Nederlanders bij”. Tot dan dacht ik eigenlijk niets. Een passagiersvliegtuig, de MH017/KL4103 van Malaysia Airways van Amsterdam op weg naar Kuala Lumpur met 298 inzittenden aan boord was neergeschoten in Oost-Oekraїne. Met een BUK bleek later.
De misdaad is helder. Noem het moord. Doodslag op z’n minst, want de daders hadden wellicht een vrachtvliegtuig op het oog. Hoe het zij, Russische gezinde rebellen hebben een raket afgeschoten zoals drie dagen eerder toen ze een Oekraїense Antonov-toestel neerhaalden.
Een aantal maatschappijen, waaronder British Airways en Air France vloog allang om Oost-Oekraїne heen. “Het is er niet pluis”, wist NAVO-opperbevelhebber Breedlove op 30 juni 2014. De KLM, die medeverantwoordelijk is voor de vlucht, noch de Nederlandse regering, pikte het nieuws op. Een jaar later herhaalt de directeur van Malaysian Airways in de Volkskrant: “Het luchtruim was vrijgegeven. We vlogen op veilige hoogte. Ook andere maatschappijen hielden de route aan”.
In het rapport van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid komt de kwestie over de gekozen route ongetwijfeld aan de orde. De nabestaanden hebben er hun geliefden niet mee terug. Onbegrijpelijk is het nog steeds. Het is vakantietijd, de Tour de France is bezig. In kleine, steeds grotere brokken strooien de media het nieuws uit. Het houdt dagen, weken aan.
De omvang ervan omvatten kan niemand . Gezinnen zijn uit elkaar gerukt. Gezinnen zijn omgekomen. Veelbelovende jongens en meisjes vonden zo maar de dood. Politici en geleerden waren erbij. Kinderen zouden nooit meer naar school kunnen, het hockeyteam was zijn linksbuiten kwijt. Plotseling stonden huizen leeg, in Neerkant, Eindhoven, in Naarden, Haarlem, Rotterdam, ergens in Australiё, in Maleisiё, …..
Of Nederland één was in het verdriet? Ik houd niet van theatraal gedoe. Je voelt mee. Premier Mark Rutte vond de juiste toon. De koning en koningin boden troost. De rede van minister Timmermans in de Veiligheidsraad maakte grote indruk. De rouwverwerking was uniek, en de wereld bewonderde ons erom. De aankomst van de Herculesvliegtuigen op Airport Eindhoven, de plechtigheid, de tranen, de 40 limousines op een lege A2, via de A27 naar Hilversum toe, het publiek: Nog steeds zijn er geen woorden voor de emotie die die woensdag door het land rolde en waaraan niemand ontkwam.
De toedracht willen we weten. De onderzoeksraad is ermee bezig. Ach, de toedracht kennen we min of meer, in grote lijnen, tamelijk nauwkeurig zelfs. Misschien waren de schutters wel soldaten van het reguliere Russische leger. Dan belt premier Rutte belt met Poetin, om nul op het rekest te krijgen. De Russische president blijft het onderzoek tegenwerken. Verrassen, doet het niet. Voor Poetin vallen 298 doden in het niet, vergeleken bij de Russische trots.
17 juli 2015. Een jaar is voorbij gegaan. Het is prachtig weer. Vakantie, de Tour de France ……. Boven Oost-Oekraїne vliegen geen passagiersvliegtuigen meer.