EU moet op eigen benen leren staan
De Europese Unie moet de taal van de macht leren spreken. En daarom moet zij ervoor zorgen een eenheid te zijn. Alleen dàn kunnen op tijd de juiste beslissingen genomen worden. Alleen dàn nemen de anderen staten Europa serieus.
Op 1 december neemt de Spaanse politicus Josep Borrell (77) na vijf jaar afscheid als hoge vertegenwoordiger voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid van de Europese Unie.
Het waren rake woorden die Borrell sprak. Woorden die bedoeld zullen zijn als waarschuwing. Want als er iets is wat de Europese Unie van 2024 kenmerkt zijn, is het wel het ontbreken van de eenheid. Kenmerkend zijn juist de verdeeldheid, de traagheid, de besluitenloosheid.
Dus verwierp het Europese Parlement Borrells voorstel om de politieke dialoog met Israël op te schorten vanwege de schendingen van het internationale recht in de Gaza-oorlog. En wat voor de Gaza-oorlog opgaat, geldt ook voor de Oekraïne-oorlog waar de lidstaten als Hongarije en Slowakije voortdurend dwars liggen.
Misschien is Europa nog redelijk eensgezind als het gaat om de erkenning van de machtige Verenigde Staten als leider van het westelijk bondgenootschap, als leider van de democratische vrije wereld. Maar scheurtjes zijn er de afgelopen 75 jaar best wel geweest. Frankrijk zette zichzelf een decennium lang buitenspel. De Vietnamoorlog gaf de nodige problemen. De Irakoorlog in 2003 was een fiasco.
De afgelopen vier jaar heeft Europa kunnen meeliften met het Amerika van de Democratische president Joseph Biden. Een Amerika dat nog oog had voor de belangen van het Europese continent.
Maar zoveel staat vast. De Republikein Donald Trump neemt op 20 januari de Amerikaanse touwtjes in handen. Zijn hoofddoel is het machtige China van president Xi Jinping. Trump zal Europa er nogmaals op wijzen dat de veiligheid niet op de bonnenfooi kan worden verkregen. Dat het zijn defensie moet opschalen.
Niets nieuws onder de horizon. Ook Biden heeft erop gewezen. Alleen blijkt de Europese Unie getroffen door het hardhorendheidsyndroom. Als konijnen voor felle lampen kijken de lidstaten toe hoe de Russische dictator Vladimir Poetin de democratische buurstaat Oekraïne vernietigt. Want Oekraïne is Russisch. En democratie, vrijheid en recht zijn dat niet.
Mogelijk slaagt Trump als president van de Verenigde Staten er in iets overeen te komen met het Rusland van Poetin dat op vrede lijkt. Alleen staat nu al vast dat het een vrede is die de naam niet verdient. Geen twijfel, een Rusland dat noch verdragen noch grenzen erkent slaat bij de eerst voorkomende gelegenheid opnieuw toe.
Europa is rijk. Heeft economische kracht. Nog leeft de NAVO. Maar de les is overduidelijk. Het Europa van 2024 heeft geen keus. Het zal op eigen benen moeten leren staan, al is het maar om het Rusland van Poetin af te schrikken.