Voor PvdA is er één uitweg, de SP

Hoe gaan we de uitslag van de gemeenteraadsverkiezingen duiden? Twee opties. De lokale partijen gaan er opnieuw flink op vooruit. Met dertig procent van de stemmen zijn zij de grote winnaars. Landelijk gezien krijgen de twee regeringspartijen VVD en PvdA een flink pak op hun broek, en profiteert met name D66 van de constructieve opstelling. Maar de SP is misschien wel de grootste winnaar.

Columnist René Cuperus zal opgelucht ademhalen. Hij hoeft zijn schoenen niet op te eten. Meer dan de helft van de kiezers voldeed aan de opdracht zijn stem uit te brengen. Dat was het zo’n beetje wel.

Alles bij elkaar is er slechts één conclusie mogelijk. De kiezers hebben de constructieve partijen beloond, en daarmee de coalitie aan hen overgeleverd. In andere tijden kon het land ervan op aan: Den Uyl deed het. Wouter Bos. De PvdA zou de stekker uit het kabinet halen. Immers, de uitslag kan alleen maar worden uitgelegd als een motie van wantrouwen richting partij.

Daarvan kan dit keer echter geen sprake zijn. Diederik Samsom en de zijnen hebben het hoofd in de strop. Er is maar één uitweg: de SP! In de gemeenten zoveel als mogelijk coalities sluiten met de socialisten.

Verder is het de grote vraag, hoe de VVD op het verlies zal reageren. De partij van Mark Rutte hoeft het slechts subtiel te spelen. Een rukje hier. Een rukje daar. Wie weet, houdt het touw het totdat het economische tij werkelijk keert.

Maar het gaat zoals het gaat. De PvdA vreest de SP nog erger dan de politieke dood. Een voorwaarde voor een stabiel kabinet, zijn gelijkwaardige verhoudingen. De VVD hoeft het touw om de nek van haar partner maar één keer, heel per ongeluk, iets te hard aantrekken, en het is afgelopen. Ik geef het kabinet-Rutte II nog een half jaar. Negen maanden misschien. Een motie van wantrouwen kan de politiek nu eenmaal niet ongestraft negeren.