Toen brak de revolutie uit

De Eerste Wereldoorlog was nog bezig. Elke dag kwamen duizenden en duizenden jonge mannen om in loopgraven op open velden, in bossen, op zee, in woestijnen: Duitsers, Oostenrijkers, Italianen, Engelsen, Fransen, Marokkanen, Belgen, Serven, Turken, Russen. Daar kwamen de Amerikanen bij. Toen brak op 7 november 1917 de Russische Revolutie uit.

Tsaar Nicolaas II werd met zijn gezin gevangengenomen om te worden vermoord. De Bolsjewieken maakten zich onder leiding van Vladimir Ilyich Ulyanov, ofwel Lenin, meester van de macht en vestigden de communistische dictatuur. Niet langer Sint Petersburg maar Moskou was de hoofdstad van de Sovjetunie.

Communisme? Het lijkt een eeuwigheid geleden dat de wereld was verdeeld in twee grote machtsblokken, die van het kapitalisme en die van het communisme. Het Westen en het Oostblok hielden elkaar min of meer in evenwicht. De kernwapendreiging stond garant voor een gewapende vrede. De Verenigde Staten en de Sovjetunie waren de twee supermogendheden. Er waren bange, spannende momenten, maar als het erop aan kwam, won de angst voor de totaalvernietiging. Noem het de rede.

Inmiddels bestaat het communisme alleen nog maar in naam. Misschien is Noord-Korea een laatste restant. In elk geval is er een communistische dictatuur. Leven de mensen in armoede en is het land van top tot teen bewapend. Ook de  Grote Leider, Kim Jong-un, kent de macht van de atoombom.

In China heerst de communistische partij. Is een dictatuur, met weinig oog voor mensenrechten. Maar of er sprake is van communisme?

In 1917 leefde de Russische massa in bittere armoede op het platteland. De industrie moest nog ontwikkeld worden. Modernere landen als Japan, Duitsland, het Verenigd koninkrijk, Frankrijk  en de Verenigde Staten waren geduchte concurrenten.

Honderd jaar later zijn er veel rijken in het land, maar nog meer armen. Kritiek op de machthebbers wordt in woord en daad gesmoord. Soms zien we oude Russische mannen lopen, met eretekenen op de borst. Een enkeling heeft gevochten in de Tweede Wereldoorlog.

Het communisme is in 1992 formeel afgezworen. In Moskou deelt president  Poetin de lakens uit. Verkiezingen zijn schijnverkiezingen. Er is een dictatuur. Er is een groot leger. Rusland is nog steeds een supermacht die zichzelf ziet als uitdager van het Westen. Sinds 7 november 1917 is er veel veranderd, en toch weer niet.