Mijn wens voor de PvdA
De Partij van de Arbeid bestaat 70 jaar. Alle leden hebben op deze speciale dag een brief ontvangen. De brief begint als volgt: “Al 70 jaar werken we samen aan een samenleving die gebaseerd is op sociaaldemocratische idealen. Een samenleving met genoeg en goed werk, met betaalbare woningen en uitstekende zorg. Een samenleving waar plek is voor iedereen die mee wil doen. Veel is bereikt maar zeker zo veel is er nog te doen”.
Tegenwoordig wordt er genoeg geklaagd op de PvdA. Maar de partij heeft ook veel goeds gedaan. De PvdA heeft geholpen met het opzetten van de welvaartsstaat waar elke burger veel aan te danken heeft. Illustere roergangers zoals Willem Drees en Joop den Uyl hebben uit de ruines van de Tweede Wereldoorlog een van de meest leefbare staten ter wereld gemaakt. Zij vertegenwoordigden een sociaaldemocratie om trots op te zijn.
Toch is het begin van deze brief problematisch. Alsof de partijlijn een constante is. Een partij die al 70 jaar op exact dezelfde wijze opkomt voor alle Nederlanders. Zelfs de problemen en uitdagingen zijn onveranderd.
Niets is minder waar. Wouter Bos of zelfs Wim Kok gelijk stellen aan Drees of Den Uyl is bijna net zo belachelijk als de SGP progressief noemen. De sociaaldemocratie is veranderd en de PvdA is anno 2016 een partij waarin Den Uyl en Drees louter herinneringen zijn.
De brief is opgesteld en ondertekend door Wim Kok, Ad Melkert, Wouter Bos, Job Cohen en Diederik Samsom. En zij zijn het die de PvdA in rechts vaarwater hebben doen laten belanden.
Immers, veel sociale verworvenheden zijn inmiddels afgebroken of staan onder druk. En de grote problemen begonnen met de keuze voor de Derde Weg. Het was oud-premier Kok die de ideologische veren verwijderde en zo afstand deed van de traditioneel sociaaldemocratische politiek.
De Derde Weg is het alternatief dat beoogt socialistische doelstellingen te bereiken binnen het neoliberale gedachtegoed. Het marktmechanisme staat centraal. Het ideaal van een sociaal rechtvaardig Nederland en Europa kwam op de tweede plaats, een afgeleide van het winstoogmerk, privatiseringen en sluitende begrotingen.
In deze periode kwam de Europese Unie in een stroomversnelling terecht. De euro werd ingevoerd. In Amerika stortten de huizenmarkt en de grote financiёle instellingen in. Een crisis was geboren.
De PvdA hield na de crisis van 2007/2008 vast aan de lessen van de Derde Weg. Bezuinigde en privatiseerde in plaats van te investeren en het stimuleren van koopkracht zoals de econoom John Maynard Keynes voorschrijft. Roekeloze bankiers zijn niet gestraft maar beschermd door minister van financiёn Wouter Bos. Zorg en onderwijs werden het kind van de rekening. En Diederik Samsom koos voor een coalitie met de VVD van Mark Rutte.
De PvdA-topstukken schrijven dat hun partij al 70 jaar strijdt voor een samenleving die gebaseerd is op sociaaldemocratische idealen. Intussen is de uitstekende gezondheidszorg waarop zij zo trots zijn, onder grote druk komen te staan. De zorg wordt almaar duurder. De PGB-hervormingen hebben voor onzekerheid gezorgd bij budgethouders en zorgverleners.
Volgens Staatssecretaris van Rijn zouden er 40.000 banen bijkomen maar medewerkers binnen de gezondheidszorg worden vooral geconfronteerd met lagere salarissen en minder uren.
Het stopt niet bij zorg. Er is nog steeds onvoldoende werk en het werk dat er is, kan bij lange niet goed genoeg worden gevonden. Regeringspartij PvdA klopt zichzelf op de borst met dalende werkeloosheidscijfers. Schijn bedriegt. Hoogleraar Arbeidsmarkt en Ongelijkheid Wiemer Salverda waarschuwt dat de cijfers voor werkeloosheid onder bijvoorbeeld jongeren misleidend zijn. Jongeren hebben vaak slechts deeltijdbanen of moeten genoegen nemen met onderbetaalde (vaak zelfs onbetaalde) stages. Deze zogenaamde opleidingsposities gaan dan weer ten koste van een duur betaalde vaste werknemer. Hoezo is er in onze samenleving plek voor iedereen die deel wilt nemen?
Zo kunnen we nog wel even verder gaan. De PvdA bestaat 70 jaar, maar het is niet 70 jaar om onverdeeld trots op te zijn. Kok, Melkert, Bos, Cohen en Samsom sluiten de brief af met de wens dat partijleden mee blijven strijden.
Als ik als sociaaldemocraat een wens mag terugdoen, is het mijn wens dat Samsom en zijn voorgangers een nieuwe brief schrijven. Een brief waarin zij afstand nemen van de Derde Weg, hun fouten toegeven, en het stokje overdragen aan een nieuwe generatie PvdA’ers die zich bewust is van de traditionele sociaaldemocratie. Ja, dat is mijn wens voor de PvdA.