Geen illusies over ideeёn Trump

Moeten we bang zijn? Tot nu toe hadden we te maken met het Rusland van Vladimir Poetin dat zich tekortgedaan voelt, met China de tweede economie van de wereld. Noord-Korea is een onberekenbare dictatuur, net  als Iran. Islamextremisten kunnen elk moment toeslaan. En nu is daar de Verenigde Staten van Amerika, het machtigste land van de wereld. Een bondgenoot die sinds 1945 pal staat voor onze democratie en vrijheid.  

‘America First’, is de lijfspreuk die de 72-jarige president Donald Trump te pas en te onpas aanhaalt. America First werd voor het eerst gehoord in 1916 als verkiezingsslogan van president Wilson. In 1940 werd het America First-comité opgericht dat zich richtte tegen deelname van Amerika aan de Tweede Wereldoorlog, om op 10 december 1941, drie dagen na de Japanse aanval op Pearl Harbor te worden ontbonden.

Luchtvaartheld, Nazi-sympathisant en antisemiet Charles Lindbergh was het gezicht van de beweging. Na de oorlog adopteerden rechts-conservatieve politici de naam, met thema’s als pro-life, vrij wapengebruik, raciale quota, en dergelijke.

Geen illusies dus over het politieke gedachtegoed van  president Trump wiens politieke agenda sowieso de nodige zorgen baart omdat zij op de allereerste plaats zijn politieke achterban wil plezieren. Blank, middenklasse en Republikein. Protectie is het toverwoord. Met de Russische president Poetin gelooft hij zaken te kunnen doen.

Hoe het zij, nog geen twee weken woont Trump in het Witte Huis of hij heeft de buurstaat Mexico al tot het uiterste getart met een muur die illegale immigranten, drugssmokkelaars en andere onwelkome gasten moet tegenhouden, maar dan wel op kosten van de Mexicaanse overheid.

Behalve Mexico, zijn ook China, Japan en de Europese Unie de wacht aangezegd met de aankondiging  vrijhandelsakkoorden om te zetten in bilaterale waarvan de economen zeggen dat die nergens toe dienen.

Trumps vreugde-uitbarsting over het Brexitplan van het Verenigd Koninkrijk doet menig rechtgeaarde Europeaan de haren ten berge rijzen. Immers, de Europese Unie is een hoofdpijler van het  westerse bondgenootschap, van landen die democratie en vrijheid zijn toegedaan. En dan komt Trump die de Brexit toejuicht  in de wetenschap, of erger de hoop, dat de Britse uittreding de  Europese Unie verzwakt.

Vervolgens richt president Trump het vizier op de onafhankelijke pers die het had gewaagd te berichten dat de publieke belangstelling bij de inauguratie van zijn voorganger Barack Obama zoveel groter was dan bij die van hem.  “Journalisten zijn de meest oneerlijke mensen. De media liegen, gedragen zich als oppositie. Ze moeten hun mond houden”, waarschuwde zijn invloedrijke chef-strateeg Steve Bannon, oprichter van de extreemrechtse website Breitbart  News.

“Een pathologische leugenaar”, noemt New York Timescolumnist Charles Blow zijn president die eerder  de geloofwaardigheid van de CIA in twijfel trok vanwege diens rol bij het hacken van de computergegevens van Democratische presidentskandidate Hillary Clinton terwijl hij de Democratische kieskringen van stembusfraude beschuldigde.

En nu heerst de chaos in Amerika. Eind vorige week moesten bewoners van een zevental moslimlanden ervaren dat zij om veiligheidsredenen niet langer welkom zijn. Een rechter in New York heeft het decreet opgeschort. Schrijnende beelden en verhalen gaan de wereld over. Protesten zwellen aan, burgemeesters besluiten tot verzet. Bondgenoten verkeren in een staat van opperste verwarring. Zo langzamerhand is het niet de vraag òf, maar hoe lang Trump stand kan houden.

‘Johnson, moordenaar’, schreeuwden demonstranten vijftig jaar geleden in het vrije Westen. Met andere woorden, Amerikaanse presidenten zijn wel wat gewend. Nixon, Reagan, George W. Bush hebben zich allemaal de woede van miljoenen op de hals gehaald.

Kritiek op de VS is er altijd geweest. Linkse idealisten maken zich per definitie kwaad over de steun aan rechtse dictaturen, het geldbejag. Racisme is een groot probleem. Lang niet alle oorlogen zijn om de goede redenen gevoerd.  Maar tot nu toe won de herinnering aan de bevrijding van Europa, aan de overwinnaars van de Nazi’s, aan de brengers van welvaart, aan de wetenschap dat de VS een serieuze democratie is.

Toegegeven, de democratie zal ook Donald Trump overleven.  Intussen is het kwaad geschied en kan veel schade worden aangericht. Een vertrouwenscrisis ligt op de loer. Menig vrije burger vraagt zich dan ook zich verbijsterd af hoe het  verder moet, al is het maar omdat een vertrouwenscrisis wel het laatste is dat het Westen kan gebruiken.