Dadelijk heeft iedereen een chip

Ach, het systeem was nooit perfect. Decennia geleden al waren er genoeg onderdelen aan verbetering toe. We zijn er alleen niet aan toegekomen. In tijden van voorspoed kun je er misschien nog mee wegkomen, als het tij tegenzit, kun je het vergeten. Misschien is het verbeelding. Het is in elk geval een onbestemd gevoel. Maar zou ik de enige zijn die ervaart dat Nederland afdrijft van de fijne democratie waar het zo heerlijk toeven was?

Toegegeven, kritiek is er altijd. In de jaren 1950 en ’60 leek het vertrouwen in het politieke systeem onwankelbaar. Met name waren we trots op het systeem van de evenredige vertegenwoordiging dat zoveel democratischer zou zijn dan het districtenstelsel. Voor de polder en de kunst concessies kloppen we ons nog altijd op de borst. Toch moet er iets gewrongen hebben want D66 kreeg een hartelijke ontvangst toen zij in 1966 haar opwachting maakte op het politieke podium met plannen voor een radicale democratisering van de Nederlandse maatschappij. De partij van Hans van Mierlo wilde af van het veelkleurige, zuilensysteem waarin liberalen, socialisten, katholieken en protestanten hun plaats kenden.

Inmiddels is het 2014. De laatste restjes van de verzuiling probeert het kabinet-Rutte II nu op te ruimen. D66 is gebleven, maar de ideeёn liggen ergens in een onderste la ver weggeborgen, en dat terwijl het land roept, schreeuwt, huilt om politieke vernieuwing, om aanpassing van het systeem. Om groot achterstallig onderhoud te verrichten.

Spannende tijden zijn het. De hele wereld is in beweging. De economie werkt niet mee. De MH17ramp is bij lange na nog niet verwerkt. We zijn een land in oorlog. Op 1 januari wacht de participatiemaatschappij. De burgers zijn bang.

Meespeelt dat de mensen in het land zich voortdurend overvallen voelen. In 2012 hebben zij de Tweede Kamer gekozen, en niemand kreeg zijn zin. Er kwam een twee partijenkabinet van VVD en PvdA. Dan blijkt dat D66, ChristenUnie en SGP onmisbaar zijn. De Eerste Kamer heeft het laatste woord. Kortom, de burger heeft geen idee hoe de besluitvorming tot stand komt. En dan hebben we het nog niet eens over de almaar grotere greep van de overheid op het individu. Volgsystemen worden op elkaar aangesloten. Camera’s staan overal. Nog even, en iedereen heeft een chip, is overal en altijd traceerbaar.

Een overdreven angst? Misschien. In elk geval kunnen we nog altijd niet de burgemeester kiezen, en dat is toch echt hard nodig.