VS moet wereld spierballen tonen
Donkere wolken pakken zich samen. De VS zoekt, is een aarzelende wereldmacht. China heeft haast om de concurrenten duidelijk te maken wie er in Aziё de baas is. Rusland tast dan weer in Europa zijn mogelijkheden af. Het doel is duidelijk, ook Moskou wil weer wereldspeler zijn. In het Midden-Oosten spatten de natiestaten uit elkaar. Of en hoe de Europese Unie zich daarbij kan aansluiten, zal blijken.
Zomer 2014 mag dan begonnen zijn, de vakantie voor de deur staan, het volk bevangen zijn door Oranjevoetbalhysterie, menig NRC Handelsbladlezer moet het afgelopen weekeinde iets hebben weggeslikt. Prof. Geert Mak voorspelde de Derde Wereldoorlog nog net niet, maar hij zat er toch dicht tegen aan.
Natuurlijk ligt de vergelijking voor de hand. De Servische nationalist Gavrilo Principe schoot op 28 Juni in Sarajevo de Oostenrijkse aartshertog Franz Ferdinand dood. Waarop de Eerste Wereldoorlog uitbrak, de Tweede niet lang daarna volgde. De gemene deler is, het denken in invloedssferen. Nationalisme. Crisis. Opkomende machten. Onzekerheid.
Kan het weer gebeuren? Nee, en er is een simpele reden voor. De geschiedenis herhaalt zich niet. Daarvoor is er sinds 1914/’45 te veel veranderd. China is geen Japan. En de Russische president Vladimir Poetin is geen Hitler. Hij is te rationeel, te berekenend. Niet, dat hem dat ongevaarlijk maakt. Integendeel, want hoe berekenbaar hij moge zijn, ook Poetin heeft zijn dromen die hij per se waar wil maken. Dus moet Rusland weer een grootmacht zijn, zoals in de 19e en 20ste eeuw. Een gevreesde grootmacht waarnaar geluisterd dient te worden.
De aarzelingen waarmee de VS en Europa Rusland tegemoet treden roepen inderdaad herinneringen op aan de jaren 1930. Maar anders dan Hitler zal Poetin zich realiseren dat een oorlog ook het einde van zijn aspiraties is. Bovendien is hem er veel aan gelegen ‘on speaking terms’ te blijven. De Russische president is bereid ver te gaan. Hoever weet hij misschien zelf niet. De Europese Unie staat voor onmacht, is de gevangene van het marktdenken. President Obama houdt mooie redevoeringen. Polen en de Baltische landen hoeven er niet aan te twijfelen dat de NAVO een Russische aanval op gepaste wijze zal beantwoorden.
De toekomst is niet te voorspellen. Het is spannend. Toch benieuwd hoe Europa zich ontwikkelt. China probeert zijn macht op zee te bestendigen. In het Midden-Oosten wordt een nieuwe landkaart wordt getekend. De VS houdt zich in. Wil absoluut geen oorlog. Maar het gaat zoals het gaat. Er komt een moment dat het Witte Huis zijn spierballen moet tonen. Laten zien dat Amerika nog altijd supermacht no.1 is, de onbetwistbare leider van het Vrije Westen.