DE TWEEDE REVOLUTIE

Het is het prille begin. De stellingen worden voorzichtig betrokken. De strijd moet nog ontbranden. Er is al wel een revolutie gaande, en die revolutie vindt plaats in de Verenigde Staten van Amerika. Over twee jaar is het een ander land. Bedoeld of onbedoeld, maar het ziet er nu toch echt naar uit dat president Obama zijn belofte, “Can we change? Yes we can”!, waar gaat maken. Waar móet maken.

Revolutie. De naam zegt het al, gaat gepaard met enorme politieke, sociaaleconomische veranderingen. De elite moet het veld ruimen, en plaats maken voor mensen van het volk. De sociale ongelijkheid is tegen haar grenzen aangelopen.

Zonder slag of stoot zal het niet gaan, maar een revolutie vindt nooit op afroep plaats. De situatie moet er rijp voor zijn. Welnu, één procent van de Amerikaanse bevolking bezit 90 procent van de rijkdom. Vijf procent verdient meer dan 500.000 dollar per jaar.

Meer dan 45 miljoen Amerikanen leven onder de armoedegrens. De inkomenskloof is groter dan tijdens de Depressiejaren. Wat dat betreft is de VS een ontwikkelingsland.

Topeconomen en Nobelprijswinnaars Joseph Stiglitz en Paul Krugman zijn het volledig eens: “De inkomens van de financiёle elite staan in geen verhouding tot haar verdienste”.

Geld is niet voldoende. Kenmerk van elke zichzelf respecterende elite is de vertaalslag naar de macht, nodig om haar positie vast te houden. En de VS is allesbehalve de uitzondering.

Er zijn 17 miljoen miljonairs op een bevolking van ruim 300 miljoen. De helft van het aantal Congresleden is miljonair. Zonder de steun van het grote geld is het onmogelijk een verkiezing te winnen.

Uiteindelijk tellen de stemmen, ook in het Amerikaanse politieke systeem. Lang hebben de Republikeinen kunnen teren op een verbond tussen de (super)rijken, de zwijgende blanke meerderheid en de talloze traditionele groepen.

President Reagan voegde er in de jaren 1980 de weerzin tegen de federale overheid aan toe.

Overigens hebben de Democraten hun eigen miljonairs. Ook hun partij heeft nauwe banden met Wall Streetkringen. Wel zijn zij erin geslaagd nieuwe groepen kiezers achter zich te krijgen: Jongeren, zwarten, Latino’s, maar ook blanken die zich realiseren dat de sociale cohesie gevaar loopt.

Twee maal heeft president Obama de verkiezingen gewonnen. Tweemaal zag de wereld hoe miljoenen kiezers urenlange rijen trotseerden om ervoor te zorgen dat de beloofde verandering inhoud krijgt.

Toch is het nog altijd onduidelijk waarvoor president Obama precies staat. In elk geval baart zijn compromisbereidheid vele liberals zorgen. “Een samenhangend plan ontbreekt”, constateert ook New York Timescolumnist, Thomas Friedman.
Niettemin gebeurde het ondenkbare. De Republikeinen stemden op 1 januari na halsbrekende, zelfvernietigende avonturen in met een belastingverhoging voor de inkomens boven 400.000 dollar. “Nooit”, hadden zij gezworen, verhogen wij de belastingen”.

Intussen zetten de Democratische en Republikeinse hakken zich alweer in het zand. Het Congres moet het eens worden over de begroting. Wat dreigt, is het feitelijke failliet van de federale overheid.

Door te weigeren het begrotingsplafond te verhogen, kan de regering niet meer aan haar financiёle verplichtingen voldoen. Amerika wordt onregeerbaar. Er zijn revoluties om minder redenen uitgebroken.

Hoe het zij, de Republikeinen moeten het vooral erop aan laten komen. Nu al staat vast dat de kiezers geneigd zijn hen de schuld te geven. Studenten, leraren, ambtenaren, milieuactivisten zullen zich roeren. De weerzin tegen Washington DC grijpt om zich heen. Ook Wall Street krijgt het hard te verduren, in nog heviger mate dan na het uitbreken van de kredietcrisis. CEO’s moeten zich verantwoorden.

De druk op president Obama neemt toe, voor een meer sociale politiek. Het Amerikaanse volk eist harde maatregelen. Nieuwe leiders staan op. Senaat en Huis van Afgevaardigden worden opgeschoond. Het einde van het ongebreidelde, egocentrische, narcistische liberaal-kapitalisme is in zicht. Dàn slaat de Tweede Amerikaanse Revolutie over naar het oude continent.