“Wat is je moeder toch een geweldig mens. Werkelijk, een heel bijzondere, warme vrouw”, hoorde ik heel vaak.  Ik hoor het nog steeds. Ik ga het niet ontkennen. Mijn moeder is 88 jaar geworden en alweer zes jaar dood. Maar was het een leugen waarmee ik opgroeide? Een trauma?  Kon ze misschien niet anders? Of was het een levensreddende, zelfopofferende actie? Deed ze het om de kinderen?  ”Ik ben niet joods. Wij zijn niet joods. Trouwens, niemand, geen mens maakt uit wat of wie ik ben. Dat bepaal ikzelf. Punt. Uit”!