De oorlog, hij houdt niet op
Vanavond om 20.00 uur is Nederland stil, twee minuten, 120 tellen lang. De televisiecamera’s van de NPO richten zich weer op Amsterdam. Koning Willem Alexander en koningin Maxima leggen een krans bij het Nationaal Monument op de Dam. Andre van Duin vertelt over de ervaringen van zijn vader. Ergens klinkt een claxon. Een schreeuw. Een zwerm vogels vliegt over.
Vermoedelijk gaat het vanavond zoals het al jaren gaat. Maakt de oorverdovende stilte opnieuw een grootse indruk. Op de Dam, op de Waalsdorpervlakte, bij kamp Vught.
Verleden laat zich niet begraven
4 mei, de 75ste Dodenherdenking. Om 20.00 uur, na het Taptoe, houden we twee minuten stil. De voorbije jaren maakte ik er een gewoonte van om naar Vught te gaan, naar de fusilladeplaats. Waar eens het concentratiekamp was. De plek ligt zo mooi. De stilte is mooier dan mooi. Het is de tijd van het jaar.
Vorig jaar haalden gevangenen hun gram. Maar kunnen zij er wat aan doen dat ik allang besloten had dat niets mijn herdenking zou verstoren. Ik was gehard. Het 4 mei-comité had al eens een gedicht willen laten voorlezen over een SS-soldaat, een oorlogsmisdadiger dus. Er was iets met een Damroeper. Wie wil dat het stil is op 4 mei 20.00 uur komt bedrogen uit.
Stilte zal huiveringwekkend zijn
Vandaag is het 4 mei. Om acht uur zal de stilte weer huiveringwekkend zijn. Niet overal, want er zijn altijd mensen die hun gedachten niet in de hand hebben, kinderen die buiten spelen, fietsers die een voorbijganger groeten, honden die blaffen. Maar de tram is gestopt. Koeien liggen zwijgend op het gras. Op de Dam, in Overveen, op de Waalsdorpervlakte, in Vught, Twello, Harderwijk, Zwolle, Margraten, thuis voor de tv en waar niet al, gedenken miljoenen de Nederlandse gevallenen in de Tweede Wereldoorlog, in het toenmalige Nederlands-Indië, in Korea ook, Libanon, Afghanistan.
Ach, 70 jaar is ook wel erg lang
Vanavond drommen weer duizenden op de Dam, rondom het Nationaal Monument. De koning in uniform, de koningin, in precies de goede jurk, zijn erbij. Om tien tellen voor acht, blaast de trompetter het Taptoe-signaal. Twee minuten stilte volgen. Ik zal er niet bij zijn. Ik ga ergens anders heen.
De politiek geduid, voor het nieuws uit