De geleerden zijn het er niet over eens of 12 miljoen Nederlanders besmet waren geraakt door een onbedwingbaar, vreselijk schuldgevoel of door de behoefte om zich twintig jaar na de Tweede Wereldoorlog alsnog bij het verzet aan te sluiten. Feit is dat het Nederland van de jaren 1960 en 1970 massaal Israёl steunde, zich zelfs vereenzelvigde met de Joodse staat die was omringd door louter vijanden.