Voor de oude Rutte is geen plaats
Informateur mr. H. Tjeenk Willink is best wel duidelijk. De formatie van een vierde kabinet-Rutte kan verder gaan. In elk geval zijn er voldoende kandidaten met wie te praten valt. Wel zal er geen plek meer zijn voor de oude premier Rutte. De VVD-leider zal zichzelf opnieuw moeten uitvinden. Geen Rutte-doctrine meer, een nieuwe meer open bestuurscultuur is nodig. Dualisme is de toekomst. Het kabinet dient de bevoegdheden van de volksvertegenwoordigers te respecteren. En andersom.
Tweede Kamer kiest Vera Bergkamp
De eens zo machtige PvdA kon alleen maar hopen. Premier Rutte had er geen moeite mee. Vanzelfsprekend steunde Sigrid Kaag haar D66-partijgenote. Vera Bergkamp mocht voorzitter van de Tweede Kamer zijn. De VVD kan ermee leven, had zij al opgemerkt. Exit, Khadija Arib die het ambt vijf jaar had vervuld.
De overwinning van de 49-jarige Bergkamp was afgetekend. De 74 stemmen waren voldoende voor het voorzitterschap. Blijkbaar had de Tweede Kamer genoeg van Khadija Arib die slechts 38 stemmen kreeg.
Rutte krijgt een nieuwe kans
Vier dagen waren er verstreken sinds premier Rutte welhaast dood was verklaard, het D66 van Sigrid Kaag toonde wat het nieuwe leiderschap vermag en de tijd van bezinning aanbrak. Toen kreeg informateur mr. Herman Tjeenk Willink drie weken de tijd om de contouren van het nieuwe kabinet vast te leggen.
Zoveel staat vast, de politieke spelbepalers zullen elkaar opnieuw moeten vinden. D66 en CDA zullen hun voorwaarden stellen. PvdA en GroenLinks komen zeker langs. Zelfs de ChristenUnie is niet uitgesloten. Maar linksom of rechtsom, premier Rutte krijgt opnieuw een kans voor een vierde regeringsperiode. Daartoe zal hij zich opnieuw moeten uitvinden. Tonen dat het hem ernst is om de tegenmacht een rol toe te bedelen die de democratie past.
Verschil D66 en CU is sta-in-de-weg
De VVD blijft de grootste. Het vierde kabinet-Rutte is het logische gevolg. De drie partijen, VVD, D66 en het CDA zijn de voornaamste kandidaten. Maar dan wordt het moeilijk. De ChristenUnie (CU) lijkt de meest serieuze optie, hoewel die van GroenLinks en/of PvdA niet kan worden uitgesloten.
Maar niets staat vast. Wel zijn gisteren twee verkenners aangewezen, Annemarie Jorritsma voor de VVD en minister Kajsa Ollongren (D66). Zij beginnen maandag de verkennende gesprekken met de 17 fractieleiders in de Tweede Kamer. Afgesproken is dat de verkenners vóór 31 maart verslag uitbrengen.
Informateur krijgt lastige opdracht
Vanavond om 21.00 uur sluiten de stembussen. Weliswaar wordt de VVD opnieuw de grootste partij. De liberalen hadden meer verwacht van het corona-effect. De PVV van Wilders haalt te veel zetels. Minister Hoekstra van het CDA doet het beter dan verwacht. D66 wint dankzij Sigrid Kaag, de grote verrassing van de verkiezingscampagne. De linkse partijen leveren opnieuw in. De PvdA scoort beter dan in 2017. Toch houdt de uitslag niet over. GroenLinks stelt ietwat teleur en de SP doet het nauwelijks beter.
Vanavond om 21.00 uur sluiten de stembussen. Zo’n 10 miljoen kiezers hebben hun stem uitgebracht. De informateur van het nieuwe kabinet krijgt een lastige opdracht.
De politiek geduid, voor het nieuws uit