land, Denemarken, konden nu ook Hongarije, Polen, Tsjechië, Litouwen, Slovenië aansluiten. Op het sociaal-economische vlak ging het razendsnel. De politiek bleef achter. Er kwam een parlement, de burgers mogen kiezen. Maar in 2006/2007 is er geen burger die zich bij de Europese politiek betrokken voelt. Hevig kunnen we ons opwinden over schrijnende gevallen, een dreigende crisis.

NEE

Over de besluitvorming in Europa weten we vrijwel niets. Straatsburg en Brussel liggen heel veraf, om van Frankfort maar niet te spreken. De Nederlandse commissaris kennen we nog net. Het noemen van een Europarlementariër is al een stuk moeilijker.Naar de namen van de Europese fracties moeten velen raden.

Nee, het gaat niet goed met de politieke vormgeving van Europa. De verdeeld-heid, altijd weer. Nog altijd is er geen antwoord op het Frans-Nederlandse nee van juni 2005 tegen de Europese Grondwet. Duitsland zou als voorzitter van de Europese Unie het nieuwe jaar komen met nieuwe voorstellen. Maar datzelfde Duitsland heeft het grondwettelijk verdrag nog niet geratificeerd. Frankrijk en Nederland durven hun burgers niet opnieuw te raadplegen. Je vraagt je dan ook af, hoe het proces in gang te zetten?

Misschien moeten de voorstanders van een krachtig democratisch Europa een andere richting inslaan. Aansluiten bij de werkelijkheid van 2007 zoals Monnet en Schuman 57 jaar geleden deden, kan in dat geval een optie zijn.

Die werkelijkheid is aldus, namelijk dat er binnen Europa een ontwikkeling

woest West-Europa was iedereen daar wel van doordrongen. In 1950 legden de Franse minister van buitenlandse zaken Robert Schuman en Jean Monnet met het Schumanplan de basis voor de Europese Gemeenschap van Kolen Staal en de eenwording van Europa.

BAAS

Sommigen droomden van een federaal Europa, een Europese regering, een gekozen parlement. Nederland was een pleitbezorger. Maar in 1992 kreeg de toenmalige regering Lubbers de kous op de kop bij de besprekingen van het Verdrag van Maastricht. Het was een Zwarte Maandag voor de Europese dromers. De EU, oké. De Europese munt: geen punt. Het moet allemaal kunnen. De lidstaten moesten wel de baas blijven. De verdeeldheid bleef. In Engeland, bijvoorbeeld, is het onderwerp euro nog altijd taboe.

Het zou heel goed kunnen dat Jean Monnet en Robert Schuman zich toen in hun graf hebben omgedraaid. Was het Schumanplan niet vervuld van dromen, van grote Europese idealen? Vrede, welvaart en democratie waren het grote doel. “En daarmee”, schreef in 1950 de diep gelovige Schuman die misschien niet toevallig uit het zo lang door Frankrijk en Duitsland betwiste Elzas-Lotharingen kwam, “moge het gist worden aangemaakt voor een diepere band tussen de Europeanen”.

Intussen, in 1990, viel de Sovjet-Unie uit elkaar. Het IJzeren Gordijn werd opgelaten. De EU wordt almaar groter. Na Spanje, Portugal, Zweden, Fin-

ALLE RECHTEN VOORBEHOUDEN COPYRIGHT 2005 GJ RITMEESTER